Хабарингиз бор, ички туризмни ривожлантириш мақсадида давлатимиз раҳбари ўтган йили 12-13 декабрь кунлари вилоятимизга ташрифи чоғида “Урганч-Фарғона-Урганч” авиа қатновини йўлга қўйиш, “Андижон-Хива-Андижон” йўналишида ҳаракатланаётган поездлар сонини ошириш тўғрисида топшириқлар берган эдилар. 2021 йил 11 февраль санасидан водий вилоятларидан “Урганч” аэропортига доимий парвозлар амалга оширила бошланди. Унинг илк йўловчилари фарғоналик журналистлар бўлишди.
- Марғилон, Қўқон, Хива каби қадимий шаҳарлар ўртасида умумий анъаналар, қадриятлар жуда кўп. Айниқса, очиқ осмон остидаги музей шаҳар деб эътироф этилган Хивада сайёҳлик йўналишидаги амалга оширилаётган ишлар диққатга сазовор, - дейди “Фарғона ҳақиқати” ва “Ферганская правда” газеталари бош муҳаррири, вилоят журналистлар ижодий уюшмаси раҳбари Муҳаммаджон Обидов, - “Ичон-қаъла” давлат музей-қўриқхонаси ва “Нуруллабой” тарихий мажмуасидаги сайёҳларни ўзига ром этадиган асори атиқалар, кўргазмаларни томоша қилиб, ҳайрат ва ҳавасимиз ортди. Биз эртакмонанд шаҳардан олган таассуротларимизни вилоятимизда нашр қилинаётган барча даврий нашрларда кенг ёритамиз, тарғибот-ташвиқот қилиб, туроператорларнинг эътиборини Хивага жалб этишга, ҳар иккала вилоятда сайёҳлик оқимини оширишга ҳисса қўшамиз.
Дарвоқе, саёҳат давомида Хива ва Фарғонадаги қадимий шаҳарлар бўйлаб сайёҳликни кенг тарғиб қилиш, туристик ташкилотлар билан ўзаро манфаатли шартномалар тузишни хабарлашишга ҳам келишиб олинди.
- Ҳақиқатан ҳам биз бугун узоқ мозийдан ҳикоя қилувчи ҳайрат оламига тушиб қолдик, - дейди “Ферганская правда” газетаси бош муҳаррири ўринбосари Тамара Тошматова, - ҳар бир тошида ўтмиш билан бугунни акс эттирувчи тарих гўё кўз олдимизда намоён бўлгандек бўлди. Ичон-қаъладан чиққимиз келмай қолди.
Ҳа ҳамкасбларимизнинг қалб сўзлари, таассуротлари адоғи йўқ. Энди улар Хиванинг бетакрор обидаларидан уйғонган ҳайратларини ёзажак мақолаларида, ўйу қайдларида акс эттирадилар.
Меҳмонлар шунингдек, Хоразм Маъмун академиясига ҳам ташриф буюриб, қадим воҳа тарихига оид қизиқарли маълумотлар билан танишдилар. Академия Жанубий Орол бўйи меъморий ёдгорликларни сақлаш ва таъмирлаш лабораторияси мудири, архитектура фанлари доктори, профессор, Олий Мажлис Сенати аъзоси Гавҳаржон Дурдиева журналистларга илмий масканнинг пайдо бўлиши, қайта ташкил этилиши, 2006 йилда 1000 йиллик юбилейи нишонлангани, шу кунларда олиб борилаётган тадқиқот ишлари ҳақида тўлақонли гапириб берди.
Маълумот ўрнида шуни айтиш жоизки, Ўзбекистон Журналистлари ижодий уюшмаси Фарғона вилояти бўлими жорий йил 22-27 февраль кунлари “Ўзбекистонда оммавий ахборот воситаларидаги очиқлик, сўз эркинлиги ва жамият” мавзуида анъанавий “Чимён-2021” медиа форумини ўтказади. Унда республикамизнинг барча вилоятларидан 80 нафар босма ва электрон ОАВ журналистлари, (жумладан, “Хива тонги” газетаси махсус мухбири ҳам) блогерлар қатнашадилар.
Таҳририятимиз www.xivatongiz.uz веб сайти ва унинг телеграм каналида медиа форум ҳақида туркум мақолалар, интервьюлар, суратлар бериб боришни режалаштирган. Газетамиз сонлари ҳамда каналимизни кузатиб боринг.
Ш.МАШАРИПОВ.
Яқинда Ўзбекистон “Миллий тикланиш” демократик партияси вилоят Кенгаши томонидан қадимий ва сайёҳлар шаҳри Хивадаги “Ичон-қаъла” давлат музей-қўриқхонасида маданий мерос объектларида амалга оширилган ишларни жойига чиқиб ўрганиш ҳамда ёритиш мақсадида вилоят журналистлари ва блогерлари иштирокида медиа-тур ташкил этилди. Бунинг учун яқинда ижтимоий тармоқларда жуда кўп бахс ва мунозараларга сабаб бўлган Тош ҳовли саройи танланди.
- Анчадан бери аянчли аҳволда турган ҳовли девори қулаб тушмасдан бурун қурилиш-тиклаш ишларини олиб борганимиз бошимизга маломат тошидек урилди, - дейди музей илмий ходими, тарих фанлари номзоди Комилжон Худойберганов, - агар қулаб тушганда нима бўларди, деган савол афсуски ҳеч кимни қизиқтирмади. Бу билан айбни бошқаларга тўнкамоқчи эмасмиз. Мана сизлардек, бошқа мутасадди ташкилот раҳбарлари ҳам бу ердаги ҳақиқий аҳвол билан ўз вақтида танишганларида эди, эҳтимол чораси эртароқ кўриларди.
- Маданий мерос муҳофазаси бой тарихга эга бўлган Ўзбекистон учун жуда муҳимдир, - дейди партия вилоят Кенгаши раиси Ражаббой Рўзметов. – юртимиздаги турли даврларга оид тарихий обида-ю зиёратгоҳлар халқимизда миллий ўзликни англаш туйғусини ошириш, аждодларимиз ким, улар нималарга қодир эканлигини англаб етишига хизмат қилади. Қолаверса, мамлакатимиз иқтисодиётининг истиқболли соҳаси бўлган туризмни ривожлантиришда, мамлакатимизни дунёга танитишда ҳам муҳим омил саналади. Шу боисдан ушбу вазифа Ўзбекистон “Миллий тикланиш” демократик партияси дастуридан ўрин олган.
Партия жойларда маданий мерос объектларини асраб-авайлаш борасида йўл қўйилаётган камчиликлар, аниқланган муаммоларга тегишли мутасаддиларнинг эътиборини қаратиб, уларни ҳал этишга кўмаклашиб келмоқда. Медиа-тур давомида “Ичон-қаъла” мажмуаси илмий ходимлари, мутахассислар ва ЎзМТДП вилоят Кенгаши ходимлари журналистлар саволларига жавоб беришди.
Ш.МАТЯҚУБОВА,
ЎзМТДП вилоят Кенгаши жамоатчилик билан алоқа-лар ва ОАВлар билан ишлаш бўйича бош мутахассиси.
З.ОРТИҚОВА, партия фаоли.
Шоназар МАТЁҚУБОВ,
“Ичон-қалъа” давлат музей-қўриқхонаси директори
Ҳар йили 18 май санаси Ҳалқаро музейлар куни сифатида дунёнинг барча мамлакатларида, шу жумладан, мамлакатимизда ҳам кенг нишонланади.
Дунё ошиқаётган ошён - музей-қўриқхона тассаруфида 56 та маданий-мерос объектлари, 16 та музей бўлимлари, 28 мавзуга оид экспозиция ва интерьерлар орқали диёримизнинг энг қадимги даврларидан ХХI аср бошларигача бўлган тарихи, маданияти, санъати ва бошқа соҳалардаги ўзига хослиги ноёб далилий ашёлар орқали намойиш этиб келинмоқда.
Давлат раҳбарининг Хива шаҳрига ташрифи чоғида билдирган тавсия ва таклифлари асосида Муҳаммад Амин иноқ мадрасасида Маъмун академияси тарихидан ҳикоя қилувчи “Дорул ҳикмат вал маориф” деб номланган бўлим ташкил қилинди. Ушбу экспозициядан жой олган нодир экспонатлар ва мум ҳайкаллар орқали ташриф буюрувчилар кўп асрлик тарихга эга академия ва бу ерда фаолият кўрсатган Ал Беруний, Ибн Сино, Ибн Ироқ ва бошқа кўплаб алломалар ҳақида бой тасаввурларга эга бўлишади.
Тош-ҳовли саройида истеъдодли рассом, Ўзбекистон бадиий академияси аъзоси Собиржон Собировнинг “Кўҳна замин манзаралари” мавзуидаги тасвирий санъат кўргазмаси ҳамда “Хива узоқ ва яқин ўтмишда” деб номланган фото кўргазма ташкил қилинди. Айни кунларда Кўҳна Арк мажмуасида “Қадимги Хоразм”, “Хоразмшоҳлар тарихи “Хива хонлари тарихи” экпозицияларини янгилаш ишлари ниҳоясига етказилмоқда.
Музейшунослик ишларини янада такомиллаштиришда халқаро ҳамкорлик алоқалари ҳам фаоллашмоқда. Жумладан, Европа тараққиёт ва тикланиш банки ва АҚШ Smithonian университети билан ҳамкорликда музей-қўриқхона хавфсизлигини таъминлаш ҳамда коллекцияларни авайлаш, сақлаш мавзуларида виртуал семинар-тренинг ўтказилди. Қозоғистон Республикасининг Vessenov университети томонидан ўтказилган ҳалқаро онлайн илмий-амалий анжуманда музей-қўриқхона илмий котиби, тарих фанлари номзоди Комилжон Ҳудойберганов ўз маъруза ва фикр-мулоҳазалари билан иштирок этди. Тош ҳовли саройи меъморий мажмуасида АҚШнинг Ўзбекистондаги элчихонаси томонидан ажратилган грант лойиҳаси асосида таъмирлаш ишлари олиб борилмоқда. Яқинда эса Қирғизистон Республикасининг Ўш вилоятидаги тарихий археология музей-мажмуаси ходимлари Ичон-қалъага ташриф буюриб, кўчма кўргазма ташкил қилишди. “Сулаймон тоғ- Бутун жаҳон мероси объекти” деб номланган ушбу кўргазма намойиши йил охиригача давом этади. Ўз навбатида аҳил жамоамиз ҳам Қирғизистонда кўчма кўргазма ташкил этишга тараддуд кўрмоқда.
Фаолиятимизга энг замонавий, инновацион технологиялар жорий этилди. Жумладан, ақлли ахборот тахтачалар, смарт откриткалар, интерактив ҳарита, жонли католог, виртуал музей, шаҳарнинг 3D шаклидаги кўриниши яратилиб, ишга туширилгани сайёҳларга қатор қулайликлар туғдирди. Президентнинг “Ўзбекистон Республикасида маданият ва санъат соҳасини ривожалантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Фармони асосида 2020 йил сентябрь ойидан бошлаб, давлат музейларида, шу жумладан, музей-қўриқхонамизда ҳар ойнинг биринчи якшанба куни очиқ эшиклар куни бўлиб ўтмоқда. Шу куни фуқаролар музей ашёлари ва музей қоллекциялари билан бепул тарзда танишиш имкониятига эга бўлишади.
Айни кунларда жамоамиз аҳли Республика Мустақил-лигиниинг 30 йиллиги ва сентябрь ойида Ичон-қалъада ўтказиладиган “Марказий Осиё жаҳон цивилизациялари чорраҳасида” мавзуида Халқаро форумга катта тараддуд кўрмоқда.
Президент Қарори ва Фармони асосида Туризм ва спорт вазирлиги ташкил қилин-гани давлат музейлари, музей-қўриқхоналар фаолияти Маданий мерос агентлиги тизимига ўтказилаётгагани келгусида юқори иш самарадорлигини таъминлашга, воҳада туризм салоҳиятини янада оширишга хизмат қилиши шубҳасиз.
Хивада катта тантаналар ва юқори даражада ўтказилган “Марказий Осиё: Буюк цивилизациялар чорраҳасида” мавзуидаги Халқаро анжуманнинг акс садоси, ундан олинган таассуротлар, мунозаралар кенг давраларда эътироф этилмоқда ҳамда унинг иштирокчиларини яна ва яна фикр-мулоҳазалар билдиришга ундамоқда.
- Биз Россиядан, Москва яқинидаги Одинцово шаҳридан келганмиз, - дея таништиришди ўзларини Найсат Мардонова ва Екатерина Бережная, - эҳтимол бу шаҳарчани унчалик билмассиз?!
- Нега энди, жуда яхши биламиз-да, - дедим кўзларим қувнаб, - шаҳрингизда ҳарбий хизматда бўлганман!
- Наҳотки... Ҳозир Одинцовамиз жуда ўзгариб кетган, танийолмай қоласиз, - дейишди қизлар, - аммо Хивангиз барибир бошқача: гўзал, чиройли. Диққатга сазовор асори атиқалари кўп экан, боқиб тўймайсан, киши. Айниқса, хуш тавозе, хуш такаллуф одамларини айтмайсизми? Меҳмондўстлигидан, қўли кўксидалигидан ҳайратдамиз. Биз Сизнинг кўҳна диёрингизга ўзимиз фаолият юритаётган “NGR CONSTRUCTION” фирмасининг шартномаси бўйича келганмиз. Байрам тадбирлари ўтказиладиган майдон ва йўлаклари бадиий дизайни яратишда қатнашдик. Аслида бу ердаги ҳар бир обида ва ёдгорлик ҳар қандай безаклардан устун тураркан. Биз бундан ўзимиз учун янги лойиҳаларимизни янада бойитиш мақсадида ғоялар олдик десак, асло муболаға бўлмайди. Хиванинг мафтуни бўлиб қолдик, биз бу эртакнома шаҳарга албатта, яна келамиз.
Бундай самимий, илиқ таассуротларни сайёҳларнинг, ишбилармон доиралари вакилларининг ҳар биридан эшитиш мумкин. Муҳими, жаҳонаро туризмни ривожаланти-риш, Хивага келаётган меҳмонлар-нинг оқими бардавом бўлсин!
Суҳбатдош Ш.МАШАРИПОВ.
Хиванинг номини эшитишимиз билан, кўз олдимизда мўъжизакор Ичон-қалъа гавдаланади. Ва қуёшнинг заррин нурлари ила кутиб олувчи Ота дарвозадан киришимиз заҳоти баҳри дилимиз яйраб, ғаройиботлар оламига тушиб қолгандек ҳис қилдик, ўзимизни.
- Бир гуруҳ фахрийлар билан Тошкентдан келганмиз, айланай! Сайёҳликнинг қулайлиги поезддан тушиб, пиёда ичкари қалъага ташриф буюриш мумкин экан.
Бу ўзини Мастура ая дея таништирган меҳмонимизнинг сўзлари.
Мажмуада биз айни кунларда кўпроқ маҳаллий сайёҳ-ларнинг борлигига амин бўлдик. Қадимий обидалар ва музейлардан ўрин олган асори атиқаларни завқ билан томоша қилаётган сайёҳлар биз билан суҳбат қуриб, ўз таассуротларини ўртоқлашишларини сўрадик.
- Хива нақадар гўзал ва бетак-рор экан, - ҳайратини яширолмай сўзлайди, қашқадарёлик Холбуви опа, - томоша қилиш, дам олиш учун барча шароитлар яратилган. Меҳмонхоналар ҳам Ичон-қалъанинг ўзида жойлашганлигини айтмайсизми! Хуллас, қадим қалъадан кетгинг келмайди. Гўё кўз олдимизда шонли тарих жонланиб, ўша даврга тушиб қолгандек, ҳис қиляпмиз, ўзимизни.
Гарчи бугун бутун дунё мураккаб шароитда вирус билан ёнма-ён яшаётган бўлса-да, сайёҳлар тарихий ва қадимий шаҳарларга ташрифини давом эттиришмоқда. Зеро, саёҳат кишига бардам-тетиклик, олам-олам завқ-шавқ бағишлаб, янги-янги мақсад ва ғоялар сари ундайди.
Дармонжон РУСТАМОВА,
Бухоро Давлат университети 1-босқич талабаси.
|
