Жаннатмакон Ўзбекистонга, унинг қадимий шаҳри Хивага биринчи бор келишим. Ҳайратимни яширолмаяпман. Ҳақиқатан ҳам очиқ осмон остидаги музей – эртакнома шаҳар деганларича бор экан. Бу ерда ҳамма нарса худди мўъжизанинг ўзгинаси. Ҳар бир кўргазма ёки обида олдида соатлаб, кўз узмай туриш мумкин.

Одамларни айтмайсизми, меҳмондўст, самимий. Ҳар бир саволингизга хушнудлик билан жавоб оласиз. Миллий таомларингиз – палов, тухум бараклар, турфа меваларнинг таъми оғзимизда қолди.

Ташрифимиз Халқаро байрам – Шарқ оламининг Наврўзи арафасига тўғри келгани жуда яхши бўлди. Ҳамма жойда бу муборак кунга қизғин ҳозирлик кўришар, кўчаларда сумалаклар қайнатишар экан. Буни кўриб жуда завқландик.

Россияга бир олам таассуротлар билан қайтаяпмиз. Яна кўришгунча, азизлар!

Зинаида Евгениевна ОБОРНЕВА,
Россия Фанлар Академияси Виноградов номидаги рус тили илмий-тадқиқот институти катта илмий ходими, тарих фанлари номзоди.

Туризм соҳасида янги савдо ва хизмат кўрсатиш объектларини ташкил этиш, уларни зарур инфратузилма билан таъминлаш, хорижий ҳамда маҳаллий сайёҳлар учун муносиб шарт-шароитлар яратиш ва уларга кўрсатилаётган хизматлар сифатини яхшилаш, соҳада аҳоли бандлигини ошириш ва даромад манбаларини кўпайтириш орқали республикамизнинг ички ва ташқи туризм имкониятларидан янада кенгроқ фойдаланиш мақсадида Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси “Туризм маҳаллаларида муҳандислик-коммуникация инфратузилмасини ривожлантириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида” қарор қабул қилди.

Мазкур қарорга мувофиқ, туризм маҳаллаларида ички автомобиль йўллари ва кўприкларни, ичимлик суви ва оқова сув тармоқларини қуриш ва таъмирлаш, электр таъминотини яхшилаш ҳамда алоқа ва ахборотлаштириш соҳасини ривожлантириш бўйича инфратузилма лойиҳаларини молиялаштириш учун 2024-2025 йилларда 205 миллиард сўм маблағ ажратилади.

2024-2025 йилларда туризм маҳаллаларида амалга ошириладиган инфратузилма лойиҳалари, ички автомобиль (хўжалик) йўллари ҳамда кўприкларни қуриш ва таъмирлаш лойиҳалари, ичимлик суви ва оқова сув тармоқларини қуриш ва таъмирлаш лойиҳалари, электр таъминотини яхшилаш борасида амалга ошириладиган лойиҳалар, шунингдек, туризм маҳаллаларида алоқа ва ахборотлаштириш соҳасини ривожлантириш бўйича лойиҳалар амалга оширилади.

Иқтисодиёт ва молия вазирлиги 2024-2025 йилларда давлат бюджети параметрларини шакллантиришда туризм маҳаллаларида амалга ошириладиган инфратузилма лойиҳалари учун 200 миллиард сўм маблағ ажратади.

Президентнинг Хива шаҳар Халқ қабулхонаси мудири Р.Алла-берганов ҳар галги сессияда кўриб, муҳокама қилинадиган ушбу масалага жиддий тайёргарлик кўради. Сектор раҳбарлари ва ташкилотлар раҳбарлари билан аҳоли мурожаатларининг хал этилгани ёки этилмагани хусусида берилажак ахборотига аниқлик киритади.
Сессияда ҳам секторлар ва ташкилотлар раҳбарларининг мурожаатлар билан ишлаш фаолияти ва оммавий сайёр қабуллар ўтказишнинг самарадорлиги ҳамда йўл қўйилган камчиликлар хусусида очиқ-ошкора фикр-мулоҳазалар билдирилди.
2022 йил давомида Президентнинг виртуал ва халқ қабулхонасига шаҳар аҳолисидан жами 2909 та мурожаат келиб тушган. Бу 2021 йилга нисбатан 301 тага ёки 9,4 фоиз камайганлигини кўрсатади. Бироқ, мурожаатларнинг қаноат-лантирилиши 2021 йилда 81 фоизни ташкил этган бўлса, бу рақам ўтган йили 71 фоизга пасайган. “Хивашаҳаргаз” таъминоти филиалига ҳамда Маҳалла ва нуронийларни қўллаб-қувватлаш бўлимига 3 тадан, “Микрокредитбанк” Хива филиали, Мактабгача таълим бўлими ва Бюджетдан ташқари Пенсия жамғармаси бўлимига юборилган 2 тадан мурожаатнинг бирортаси ҳал этилмаган.
Мурожаатларни кўриб чиқишда қоидабузарликларга йўл қўйган мансабдорларни жавобгарликка тортиш бўйича, 23 та ҳолатда таъсирчан чоралар кўрилди. Шундан, 17 нафар ходимга қатъий огоҳлантириш, 7 нафарига интизомий “хайфсан” чораси қўлланилди, шунингдек, 1 нафар мансабдор шахс ойлик маошидан жаримага ва яна бир нафари маъмурий жавобгарликка тортилди. Иккита мансабдор шахс эса лавозимидан озод этилди.
Исбот далилланган рақамлардан кўриниб турбдики, ҳар бир мурожаат ортида инсонларнинг тақдири, орзу умидлари мужассам. Буни унутган раҳбар эса ҳар доим кимнинг мурожаати ҳал этилмаганлигига жиддий эътибор қаратиши лозим. Президент ва замон талаби - шу!
Сессияда депутатлар шу ва бошқа масалалар муҳокамасидан сўнг тегишли  қарорлар  қабул  қилишди.

“Хива тонги”.
 

 “Тараққиёт стратегияси” маркази томонидан 2022–2026 йилларга мўлжалланган Янги Ўзбекис-тоннинг тараққиёт стратегиясини “Инсонга эътибор ва сифатли таълим йили”да амалга оширишга оид Давлат дастури тўғрисидаги Ўзбекистон Республикаси Президенти Фармони лойиҳаси кенг жамоатчилик муҳокамаси учун эълон қилинди.
Фармон лойиҳаси:
инсон қадрини юксалтириш ва эркин фуқаролик жамиятини янада ривожлантириш орқали халқ-парвар давлат барпо этиш;
мамлакатимизда адолат ва қонун устуворлиги тамойилларини тараққиётнинг энг асосий ва зарур шартига айлантириш;
миллий иқтисодиётни жадал ривожлантириш ва юқори ўсиш суръатларини таъминлаш;
адолатли ижтимоий сиёсат юритиш, инсон капиталини ривожлантириш, маънавий тараққиётни таъминлаш ва соҳани янги босқичга олиб чиқиш;
миллий манфаатлардан келиб чиққан ҳолда умумбашарий муаммоларга ёндашиш;
ҳамда мамлакатимиз хавфсизлиги ва мудофаа салоҳиятини кучайтириш, очиқ, прагматик ва фаол ташқи сиёсат олиб боришга қаратилган 7 та устувор йўналишдан иборат.

Президентимиз ўз чиқишларида мамлакатимиз тараққиётини янги поғонага олиб чиқиш учун бошқарув ҳам, қонунчилик ҳам, жамиятимиз ҳам ўзгариши кераклигини, “Аввал – инсон, кейин – жамият ва давлат” деган ғояни Конституциямиз ва қонунларимизга ҳам, кундалик ҳаётимизга ҳам чуқур сингдиришимиз кераклигини қайд этадилар.

Нима учун 2023 йилга юртимизда “Инсонга эътибор ва сифатли таълим йили” деб ном берилди? Чунки Ўзбекистонда олиб борилаётган давлат сиёсатининг марказида инсон ва унинг манфаатларини таъминлаш устувор вазифа этиб белгиланган. Аслида ҳам, бизнинг энг бебаҳо бойлигимиз, бу – бунёдкор халқимиз, дуогўй ота-оналаримиз, навқирон авлодимиз.

Шу юртда яшаётган ҳар бир инсоннинг тинч ва бахтли ҳаёт кечириши, унинг соғлиғи, яхши таълим олиши, оиласини тебратиши учун қандай шароит керак бўлса, ҳаммасини яратиб беришга ҳаракат қилинаяпти ва бу йўлдан асло тўхташ йўқ.

Янги Ўзбекистон учун энг катта инвестиция бўлган таълимни қўллаб қувватлаш асосий мақсадларимиздан биридир. Нажот таълимда, нажот тарбияда, нажот  билимда. Ушбу сўзларни таъкидлар экан, Юртбошимиз барча эзгу мақсадларга билим ва тарбия асосида эришишимиз, мактабларда таълим сифати ва жамиятда ўқитувчи касбининг нуфузини ошириш, муаллимларнинг шароитларини яхшилаш 2023 йилнинг энг долзарб вазифаси эканлиги, янги авлод дарсликлари жорий қилиниши ва таълимни бутунлай янгидан ислоҳ қилиш вазифаларини мақсад қилиб қўйдилар.

"Биз жамиятимизда ҳар қандай радикаллашувга, ёшларимиз онгини бузғунчи ёт ғоялар билан заҳарлашга, диндан сиёсий мақсадларда фойдаланишга, маърифат ўрнини жаҳолат эгаллашига йўл қўймаймиз", - дейди Президент.

Қадимий ва бетакрор тарихимизни, айниқса, ғоят оғир шароитда илм-маърифат, инсон эркинлиги, халқ озодлиги, Ватанга, миллий қадриятларга меҳр ва садоқат ғояларини дадил кўтариб чиққан жадид боболаримиз фаолиятини янада чуқур ўрганишимиз лозим.

Л.ОТАЖОНОВА,
Республика Маънавият ва маърифат маркази
Хива шаҳар бўлинмаси раҳбари.

Қўхна Хива шаҳри кўп асрлик тарихга эга бўлиб,  унинг тупроғида вояга етган олимлар ва зиёлилар жахон илм-фани тараққиёти йўлида ўзларининг салмоқли хиссасларини қўшганликлари мозийдан маълум.
Юрт тинчлиги ва халқимиз осойишталигини таъминлашда шунингдек, шаҳримиз худудида диний мухитни соғломлаштириш борасида олиб борилаётган профилактик тушунтиришлар жараёнида бу ерда яшовчи фуқаро томонидан ўзининг яшаш уйида кўп йиллардан буён сақлаб келаётган эски араб ёзувидаги китобларни ўз ихтиёри билан Хива шаҳар ИИБга тақдим қилди. Суриштирувлар давомида мазкур китоблар тақиқланган адабиётлар туркумига кирмаслиги холати бўйича хулосалар олинди. Бироқ, йиллар ўтиши билан қайтадан англашилмовчиликлар бўлмаслиги учун эски адабиётларни топширган фуқарони розилиги асосида китоблар келгусида илм-фанда тадқиқот ишларида фойдаланиш учун Маъмун ақадемияси фондига топширилди. 
Академия олимлари изланишлари давомида ушбу араб ёзувидаги “Чор китоб", "Хафти шуаро", (Хива тош босмаси), Садъий Шерозийнинг “Гулистон”, Абдураҳмон Жомийнинг “Бахористон” асари ва 1965 йилда босилган Хўжа Хофиз асарлари, Ф.Матчановнинг 1950-60 йиллардаги дафтари, Фиқх китоб (Форсий кўлёзма), Хофиз Девоний (Форсий тошбосма) ва бошқа материаллар  халқимиз тарихи, адабиёти ва маънавиятига оид ноёб қўлёзма ва нодир ҳужжатлар эканлиги маълум бўлди. 
Эндиликда ушбу эски нодир қўлёзма ва адабиётлар Академия олимлари томонидан илмий изланишлари давомида фойдаланиб, бизга мерос бўлган ва ўтмишимиз-даги бой тарихимиздаги очилмаган саҳифаларини ёритишда хизмат қилади, деб ўйлаймиз.

Ш.ҚУРБОНБОЕВ,
Хива шаҳар ИИБ ходими.

Н.ИСМОИЛОВ,
Дин ишлари бўйича қўмитанинг Хива шаҳар бўлими бош мутахассиси.

Янги орзу умидлар билан 2023 йил кириб келди. 2022 йил эса тарих саҳифаларидан жой олди. 
Меҳр даргоҳимизда “Асса-лом, янги йил!’’ деб номланган байрам нишонланди. Унда вилоят ҳокими вазифасини бажарувчи Ж.Р.Раҳимов ташриф буюриб, муассасамиз иш фаолияти, васийликка олинганларга яратилаётган шарт-шароитлар билан яқиндан танишди, тарбияланувчилар билан суҳбатлашди. Уларга вилоят ҳокимлиги томонидан тайёрланган совғалар топширилди. 
Байрам ноз-неъматларга тўла дастурхон атрофида давом этди. Қорбобо ва Қорқиз галма-галдан вилоят тиббий ижтимоий хизматларни ривожлантириш бошқармаси, туман ҳокимлиги ҳамда маҳалла жамғарма фонди, “Асал” хусусий савдо маркази томонидан тайёрланган совғаларни тарбияланувчиларга улашди. 
Бадиий дастурда вилоят қўғирчоқ театри, туман ва шаҳар маданият бўлимлари санъаткорлари куй-қўшиқлари билан даврага файз киритишди. 

Ш.АБДИМУРАТОВ,
Хива “Мурувват” ногиронлиги бўлган шахслар учун  эркаклар 
интернат уйи директори.

Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги халқ билан яқиндан мулоқотнинг янги лойиҳаларини амалга оширмоқда. Хусусан, очиқ осмон остидаги музей шаҳар - Хиванинг Кўҳна Арк майдонида Ичон-қаъла маҳалласининг ёшуллиларини ва уларнинг ўғил-қизларини қадим қаъланинг 2500 йиллик юбилейи нишонланган майдонга таклиф қилдилар.
-Аввало, очиқ мулоқотда сиз азизларни кўриб турганимиздан хурсандмиз, - деди вазирлик матбуот хизмати раҳбари Севара Ўринбоева, - ўйлаймизки, бугун сизларнинг ҳуқуқий билимларингизни оширишга яна бир имконият бор.
Дарвоқе, Ичон-қаълага йиғилган аҳоли вакиллари ҳуқуққа оид савол-жавоблар, ҳуқуқий мадад - ҳаммага, ҳар дам, ҳамма жойда каби кўргаз-мали лойиҳалар билан танишиш орқали ўзларини ўйлантираётган муаммоларга ечим топдилар. 
Вазирлик матбуот хизмати раҳбари, вилоят Адлия бўлими бошқармаси ва унинг Хива шаҳар ва Хива туман бўлимлари ходимлари иштирокида спорт ва бошқа сохаларда ўрнак кўрсатган бир гуруҳ ёшларни тақдирлаш маросими бўлди.
Вилоят адлия бошқармаси бошлиғи Нодирбек Жуманиёзов жамоатчилик вакиллари, журналист ва блогерлар иштирокидаги очиқ мулоқотлар бундан кейин ҳам  давом этишини таъкидлар экан, ҳаётий муаммоларга албатта, ечим топилишини таъкидлади. Чунки ҳаётимиз кундан-кунга чирой очиб, буюк келажак сари дадил қадамлар ташланмоқда. Ўз ҳаққи-ҳуқуқидан мамнун одамгина ана шундай қудратли ишларни бажаришга қодирдир. 
Хива туман адлия бўлими бошлиғи, иккинчи даражали адлия маслахатчиси Қахрамон Машарипов ҳалқ орасида ўтказилаётган бундай очиқ мулоқотларнинг аҳамияти ҳақида гапириб, олис ҳудудларда сайёр қабуллар ташкил этилаётганлиги аҳолининг ҳам вақтини, ҳам нақдини тежаётгани, боз устига мурожаатлари қондирилаётгани нур устига - аъло нур бўлди, деди. 
Республика Адлия вазирлиги матбуот хизмати раҳбари Севара Ўринбоева учрашув сўнггида журналистлар ва матбуот хизмати вакилларининг саволларига жавоб берди. 
Кўҳна Арк майдонига дарду ташвишлари билан келган аҳоли вакиллари бугунги ҳуқуқий маслаҳатлардан қониқиш ҳосил қилиб, эртанинг умидида мамнун хайрлашдилар. 
"Хива тонги"

Устоз! Муаллим! Мураббий! Бу сўзлар нақадар пурмаъно ва сермазмундир. Устоз – софдил, камтарин, маънавий бой, ахлоқан пок инсондир. Устозлар – бутун кучларини, ақл-идрокларини, билим ва зеҳнларини, қалб қўрию меҳрларини шогирд-ларига бахшида этган заҳмат-кашлардир. Улар бизларга оқ-қорани, яхши-ёмонни танитиб, қўлларимизга илк бор қалам тутқазиб, “Ота-она”, “Ватан”, “Эзгулик”, “Иймон”, “Ислом” каби сўзларни ёзишга ўргатган буюк ва азиз зотлардир.
Донишмандлар айтишадики: “Элни маърифат асрайди”.Абдулла Авлоний: “Ҳар бир миллатнинг саодати, давлатнинг тинчи ва роҳати ёшларнинг яхши тарбиясига боғлиқдир,” - деган. Демак, устозларнинг зиммасида жуда ҳам буюк масъулиятли вазифа юкланган. 
Пайғамбаримиз соллал-лоҳу алайҳи ва саллам ҳам ўз ҳадиси шарифларида устознинг мақомини таърифлаб, шундай марҳамат қилганлар: “Албатта, Оллоҳ таоло, Унинг фаришталари, осмонлару-ерлар аҳли, ҳатто инидаги чумоли ва ҳатто денгиздаги балиқ ҳам инсонларга яхшиликни таълим берувчи инсонга саловот айтадилар”.
Толиби илм устозини ҳурмат қилиши лозим, аммо бу ўз-ўзидан бўлмайди. Ота-она фарзандига кичиклигидан таълим-тарбия бериб, уни илм олишга қизиқтириш билан бир қаторда илм аҳлини, хусусан, устозини ҳурмат қилишни ўргатиб, қалбига сингдириб бориши лозим бўлади. Алишер Навоийнинг қуйидаги ҳикматли сўз-лари бежиз эмас:
Ҳақ йўлинда ким сенга бир ҳарф ўқитмиш ранж ила,
Айламак бўлмас адо онинг ҳақин юз ганж ила.
Устозларни ҳурмат-эҳтиром қилиш азал-азалдан бизларга мерос бўлиб келган тушунчадир. Агар тарихга назар ташлайдиган бўлсак, бунга ёрқин мисоллар жуда кўплигининг шоҳиди бўламиз. Ҳатто Искандар Зулқарнайн, Соҳиб-қирон Амир Темур сингари буюк салтанатга эга бўлган подшоҳлар ҳам устоз ҳурмати, устоз хизматига катта эътибор берганларини кўришимиз мумкин.
Биз илм олиш истагида юрган эканмиз, келинг, буюк бобокалонларимиз изидан юрайлик, устозларга нисбатан юксак эҳтиром кўрсатайлик, бир сўз билан айтганда аждодларимизга муносиб авлод бўлайлик!

Ш.БОЙНАЗАРОВ,
Хива туманидаги Хон Исмоил Журжоний масжиди имом хатиби.

Aйни кунларда бутун республикамиз бўйлаб, 30 июлдан 7 августгача кенг нишонланаётган “30 июль – Халқлар дўстлиги куни’’ муносабати билан “Ўзбекистон – умумий уйимиз” шиори остида 3 август куни Хива шаҳар ҳокимлиги ҳамда Дин ишлари бўйича қўмитанинг шаҳар бўлими ташаббуси билан Ичон-қалъада кўнгилочар байрам тадбирлари ўтказилди.   

  Вилоят ҳокими ўринбосари Б.Саидов сўзга чиқиб, йиғилганларни ва хорижий меҳмонларни диний бағрикенглик ва миллатлараро тотувлик байрами билан самимий табриклади.  
  Тадбирда вилоятимиздаги корейс, татар, қозоқ, рус миллатига мансуб ижодкорлар, санъат усталари ўзларининг миллий куй-қўшиқлари акс этган саҳна кўринишлари билан иштирок этишди.  
  Катта байрамона руҳ кашф этган бу кун барчада ёрқин таассуротлар қолдирди. 
А. ЖУМАНАЗАРОВ, “Хива тонги” жамоатчи мухбири. 

*  *  * 
Суратларда: Ичон-қалъадаги тадбирлардан лавҳалар акс эттирилган.  
Муаллиф олган суратлар.

“Ўзбекистон Республикасининг Конституциясига ўзгартиришлар ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги Конституциявий Қонун лойиҳаси муҳокамаси бўйича Хива шаҳри секторлар раҳбарлари, шаҳар Кенгаши депутатлари маҳаллаларда аҳоли вакиллари, меҳнат фахрийлари, хотин-қизлар ва ёшлар билан суҳбатлашдилар.


Суратда: Ангарик сайлов округидан Хива шаҳар Кенгаши депутати, 97-сон ихтисослаштирилган давлат мактаб-интернат раҳбари Ҳурматбек Худойберганов бир гуруҳ сайловчилар билан лойиҳадан ўрин олган маданий мерос объектларини сақлаш ва муҳофаза қилиш бўйича очиқ осмон остида очиқ мулоқот ўтказди.
“Хива тонги”.

Қувандиқ Олтибаевич Хакимов,
Ўзбекистон Республикаси Ёшлар ишлари агентлиги Хива шаҳар бўлими бошлиғи.

1987 йил Хива туманида туғилган. 2014 йил Ўзбекистон давлат санъат ва маданият институтини ижтимоий-маданий фаолияти мутахассислиги бўйича битказган.
Илк меҳнат фаолиятини Хива туман маданият ва спорт бўлими тўгаракларини ташкил этиш бўйича мутахассислигидан бошлаган. Сўнгра касб-ҳунар коллежи ўқитувчиси, 2018 йилдан бошлаб эса ЁИ вилоят ва туман даражасидаги ташкилотлари, жумладан, “Камалак” болалар ташкилоти раиси, ЁИ Янгиариқ туман ташкилоти раиси вазифаларида ишлади.
2022 йил июнь ойидан ЁИ агентлиги Хива шаҳар бўлими бошлиғи этиб тайинланди.
Оилали, 3 нафар фарзанди бор.
- “Янги Ўзбекистон ёшлари бирлашайлик!” Бу бизнинг агентлигимизнинг доимий шиоридир,- дейди Қувандиқ Хакимов, - Президентимизнинг биз ёшларга билдираётган фикрлари йигит-қизларни янги марралар сари руҳлантиради. Ниятим ЁИ Хива шаҳар бўлимини агентлигимизнинг энг жанговар отрядларидан бирига айлантиришдир.

Бу ҳақдаги қарор Ислом ҳамкорлик ташкилоти вазирлар кенгашининг Боку шаҳрида ўтган XI сессиясида қабул қилинди.

 Президент Шавкат Мирзиёев раҳбарлигида олиб борилаётган ислоҳотлар, жумладан, туризм соҳасини ривожлантириш, тарихий обидаларни асраб-авайлаш, муқаддас қадамжоларни обод қилиш, аждодларимиз маънавий меросини ўрганиш ва тарғиб қилиш борасидаги ишлар натижасида ва бунинг эътирофи сифатида Хива шаҳрининг номзоди БААнинг Абу-Даби, Туркиянинг Шанлиурфа, Нигериянинг Лагос, Тожикистоннинг Душанбе шаҳарлари орасида ғолиб деб топилди.

       
        Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев ва Озарбайжон Президенти Илҳом Алиев Хива шаҳрига ташриф буюрди.

    Кеча бўлиб ўтган музокаралар якунида давлатимиз раҳбари ўзбек ва озарбайжон халқлари муносабатларининг шонли тарихи бугунги кўп қиррали ҳамкорлик учун мустаҳкам пойдевор яратганини таъкидлаган эди.

     Ҳақиқатан ҳам, қардош халқларимиз азалдан борди-келди қилиб, бир-бирининг маданиятини бойитган. 2500 йилдан зиёд тарихга эга Хива бунда муҳим ўрин тутган.

           Шу жиҳатдан, Ўзбекистон ва Озарбайжон Президентларининг бу қадимий шаҳарга ташрифи катта маънога эга. Ичан қалъа нодир шаҳар-ёдгорлик сифатида диққатга сазавор. Бу ерда 120 дан зиёд меъморий обидалар бор. Шу боис Хива шаҳри 1990 йил 12 декабрда ЮНЕСКО Маданий мерос рўйхатига киритилган.

           Давлат раҳбарлари Ота дарвозадан кириб, Кўк минора, Кўҳна арк саройи, Шерғозихон мадрасаси, Жума масжиди, Тош ҳовлини томоша қилди, Алломалар музейи билан танишди. Хоразмча қўшиқ ва рақслар ижроси меҳмонларга кўтаринки кайфият бахш этди. Президентлар Ичан қалъа яқинидаги Нуриллабой саройини ҳам бориб кўрди.

            Бу мажмуани 1884 йилда Хива хони Муҳаммад Раҳимхон Феруз қурдирган. Кейинчалик қўшимча бинолар ҳам барпо этилиб, бешта ҳовлидан ташкил топган. Саройда ҳам шарқона, ҳам европача услубдаги архитектура ажойиб тарзда уйғунлашган. Яна бир эътиборли жиҳати, XX аср бошларида кўпгина сиёсий жараёнлар айнан шу саройда кечган.

1990 йил 20 июнь куни бўлиб ўтган Ўзбекистон Олий Совети иккинчи сессиясида Давлат суверенитети тўғрисидаги декларация қабул қилинган.
Ўн икки банддан иборат ҳужжатда ўзбек халқининг давлат қурилишидаги тарихий тажрибаси ва бой анъаналаридан келиб чиқиб, ўз тақдирини ўзи белгилаш ҳуқуқи мавжудлиги, ҳар бир кишининг фаровон ҳаёт кечиришини таъминлаш олий мақсад экани таъкидланган. Ўзбекистон халқининг келажаги учун тарихий масъулиятни чуқур ҳис этган ҳолда, халқаро ҳуқуқ қоидаларига, умумбашарий қадриятларга ва демократия тамойилига асосланиб, Ўзбекистоннинг Давлат суверенитети эълон қилинган.

Декларация Мустақил Ўзбекистоннинг шаклланиши ва ривожланишида муҳим аҳамият касб этган.

Ҳар фаслнинг ўз гашти бор. Айниқса, ёз болажонлар учун энг севимли ва ардоқлидир. Негаки улар ўқув йилини якунлаб, таътилда ҳордиқ чиқариш мақсадида вилоятимизнинг шаҳар ва туманларида ташкил қилинган оромгоҳларда мароқли ва мазмунли вақт ўтказишади.

Хива шаҳридаги “Ғунча” ёзги болалар соғломлаштириш оромгоҳи ҳам бу йил болаларни  икки сменада ўз бағрига олади. Биз айни дамда ижодий жамоамиз билан ушбу масканга бориб, у ердаги шароитларни кўздан кечириб, болажонлар билан дилдан суҳбатлашдик.

Илиқ қаршилаган оромгоҳ раҳбари Гулбаҳор Отажонова бизни дам олувчилар томон бошлаб борар экан, йўл-йўлакай бу ердаги шароитлар билан таништирди.

- Бу йил масканимизнинг 1-сменасига 140 нафар ўғил-қизлар қабул қилинди. Қувонарлиси “Ғунча”мизнинг илк дам олувчилари орасида тарбиячи Шайдогул Мамбетниязова бошчилик 24 нафар қорақалпоғистонлик ёшлар бўлди. Улар хивалик болалар билан тезда тил топишиб, ўзаро дўстона муносабатларини турли тўгараклар ҳамда спорт мусобақаларида намоён этишди.

Дарҳақиқат, масканда болажонларнинг бўш вақтларини мазмунли ва мароқли ўтказиш учун  уларнинг қизиқишларига қараб 9 турдаги тўгараклар фаолияти йўлга қўйилган.

Ш.Мамбетниязова ўқувчиларининг бу ерга келганликларидан хурсанд эканлигини, қалби чексиз ғурурга тўлган ҳолда изҳор қилди. Буни улар билан суҳбатимизда ҳам билиб олдик.

- Бу ердаги шароит ва имкониятлардан жуда мамнунмиз. Кўҳна Хива заминидаги мана шундай муҳташам ва ажойиб масканга келиб, олам-олам таассуротларга эга бўлдик. Ичон-қалъага уюштирган саёҳатимиз, қадим тарихга гувоҳ бўлган обидалару асори атиқалар биз учун ўчмас хотира бўлиб қолади, - дейди Едигев Йўлдошбаев, - Мен кейинги йил ҳам шу ерга келишни ният қилдим.

Ҳақиқатан ҳам мириқиб дам олаётган бахтиёр ўғил-қизларни кўриб, юртимизда яратилаётган имконият ва шароитларнинг бари ёш авлод эртаси учунлигини яна бир бор  ҳис қилдик.

Дилмурод МАШАРИПОВ,
Амирхон ЖУМАНАЗАРОВ,
“Хива тонги” махсус мухбирлари.

Жорий йил 17 май куни Олий Мажлис Қонунчилик палатасида Тадбиркорлар ва ишбилармонлар ҳаракати – Ўзбекистон Либерал-демократик партияси ҳамда Ўзбекистон “Миллий тикланиш” демократик партияси фракцияларининг қўшма йиғилишида Ўзбекистон Республикаси Конституциясига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш ташаббуси маъқулланган эди. Шундан сўнг Конституцияни ислоҳ қилиш бўйича халқимиз томонидан фикрлар, таклифлар билдирилмоқда.
Умумхалқ орзуси, истаги, бугунги кунда Конституциявий ислоҳотларни амалга ошириш ғояси, том маънода халқимиз томонидан қўллаб-қувватланмоқда.
Конституциявий комиссия таркибида барча ҳудудлардан депутатлар, сенаторлар, жамиятнинг турли қатламлари, етук ҳуқуқшунос сиёсатшунослар ҳамда бошқа экспертлар фаол иштирок этмоқдалар.

Гавҳаржон ДУРДИЕВА, Олий Мажлис 
Сенати аъзоси, Хоразм Маъмун академияси лаборатория мудири, Архитектура фанлари доктори.

*     *     *
Азиз юртдошлар!
Бош қомусимизга яна қандай ўзгартириш ва қўшимчалар киритишни хоҳлардингиз? Шу ҳақдаги фикр ва таклифларингизни таҳририятимизнинг 62 377-46-54 рақамли телефонига ҳамда +998943128815 телеграмм каналига юборишингизни сўраймиз.
“Хива тонги”.
 

Халқаро архивлар куни 2007 йил ноябрь ойида Квебек (Канада)да ташкил этилган Халқаро архивлар кенгаши (ХАК) Бош Ассамблеяси томонидан нишонланиб келади. Бизга абадий аҳамиятга молик тарихий, маданий ҳужжатларни асраш масъулияти ишониб топширилган. Бунинг учун ходимларимиз ОАВ, замонавий технологиялар билан ишлаш кўникмасини ошириб, билими, иш услубини доимо такомиллаштириб бориши керак. Хабарингиз бор, қувончлиси ҳам шундаки, Хива хонлиги ҳужжатлари 2017 йил ЮНЕСКОнинг “Жаҳон хотираси” дастури бўйича Халқаро рўйхатга киритилган.
Бир сўз билан айтганда архивлар нафақат маданий ва тарихий мероснинг ахборот ресурси, балки мустақил мамлакатимиз ижтимоий-иқтисодий, маънавий ҳаётининг кўзгуси ҳамдир.

С.АВЕЗОВ, Хива шаҳар давлат архиви директори.
 

Вилоятимиз аҳолиси ва фермерлари жорий йилда машаққатли меҳнат эвазига бошоқли дон экинларидан юқори ҳосил етиштирдилар. Бошоқли дон экинлари ҳосилини беталофат, ўз муддатларида йиғиштириб олиш ҳар бир фуқаронинг бурчидир. 
Ўтган йилги бошоқли дон экинларини йиғиштириб олиш натижалари шуни кўрсатдики, оз бўлса-да, айрим фермер-хўжалик раҳбарлари ва фуқароларнинг атроф-муҳитга эътиборсизлиги оқибатида сомон пояларини ёқиб юбориш холатлари аниқланиб, уларга нисбатан қонунда белгиланган тартибда чоралар кўрилди.
Ваҳоланки 1 гектар ер майдонда бошоқли дон пояси ёқилганда атмосфера ҳавосига қанча грамм азот оксиди ва қанча грамм углеводород, килограмм кул, ис гази ҳамда углерод оксиди (СО) гази ташланади. Тупроқ структураси бузилиб, эрозия кучаяди ва натижада ҳосилдорлик камаяди. Битум ёқилганда, ундан ажралиб чиққан қурум инсон организмида сил ва саратон касалликларини келтириб чиқариши мумкин. 
Сомонни ёқиб юборилиши нафақат атроф-муҳитни ифлослантириб, тупроқ унумдорлигини пасайтиради, балки чорва моллари озуқасига ҳам путур етказилиб, иқти-содий зарар келтиради. Шунингдек, Адлия вазирлигидан 2006 йил 25 декабрь 1647-сон билан Давлат рўйхатидан ўтган “Бошоқли дон экинлари пояси ва сомонини ёқиб юборилиши натижасида етказилган зарарни аниқ-лаш хамда ушбу холатларни содир этган юридик ва жисмоний шахсларга нисбатан жарималар қўллаш бўйича Низом”га асосан қонун талабларини бузган шахслар жавобгарликга тортилади.
Юқоридагиларни инобатга олиб, Хоразм вилояти Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш бошқармаси вилоят аҳолиси ва фермерларига мурожаат қилади: 
Бошоқли дон экинлари хосилини беталофат йиғиштириб олиш, буғдой сомонини нест-нобуд қилмай йиғиштириб олиб, чорва моллари озуқаси заҳирасини тайёрлаш, буғ-дой сомонини ва унинг қолдиқларини ёқиб юборилишига йўл қўймасликка чақиради.

Ф.РАҲИМОВ, 
Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш соҳасидаги назорат бўйича Хива туман бўлими бош мутахассиси.

Илгари хабар қилганимиздек, Республикамиз Президенти Шавкат Мирзиёевнинг таклифига биноан Тожикистон Республикаси Президенти Эмомали Раҳмон 2-3 июнь кунлари расмий ташриф билан мамлакатимизда бўлди.

Ташрифнинг иккинчи куни Президент Шавкат Мирзиёев ва Президент Эмомали Раҳмон дастлаб, Хива шаҳрида гилам комбинатида бўлишди.
Умумий қиймати қарийб 22 миллион доллар бўлган ушбу корхона Самарқанддаги “Sam-Antep-Gilam” компанияси томонидан 2020 йилда ташкил этилган, ўтган йили лойиҳанинг иккинчи босқичи ишга туширилган. Комбинатга Германия, Бельгия, Австрия, Швейцария, Италия, Франция ва Туркиядан ускуналар келтириб ўрнатилган. 420 та иш ўрни яратилган.
Бу ерда гилам, полипропилен ип ва бошқа маҳсулотлар ишлаб чиқарилмоқда. Улар АҚШ, Россия, Хитой, Қозоғистон, Қирғизистон, Туркманистон ва Тожикистонга экспорт қилинмоқда.
Бу йил учинчи босқич – акрил толасидан калава тайёрлаш лойиҳаси амалга оширилди. Натижада ишлаб чиқариш қуввати йилига 2,2 миллион квадрат метрга етди. Маҳсулотнинг 45 фоизи чет элга сотилиши, йиллик экспорт 7 миллион доллардан ошиши кутилмоқда.
Шу ерда Ўзбекистон саноат маҳсулотлари ҳам намойиш этилди. Турдош тармоқлар мутасаддиларига тажриба алмашиш, савдони ривожлантириш бўйича кўрсатмалар берилди.

Тожикистон Президенти Эмомали Раҳмон давлатимиз раҳбари Шавкат Мирзиёев ҳамроҳлигида Ичон қалъадаги тарихий обидаларни зиёрат қилди.
Маълумки, Ичон қалъа фақат ёдгорлик эмас, балки «тирик» шаҳардир. Бу ерда 120 дан зиёд меъморий обидалар бор ва ҳозиргача қадимий уйларда аҳоли яшайди. Унинг «очиқ осмон остидаги музей» деб аталиши шундан.
2020 йилда Турксой халқаро ташкилоти томонидан Турк дунёсининг маданий пойтахти, деб эълон қилинган.
Давлат раҳбарлари Ота дарвозадан кириб, Кўк минора, Кўҳна арк саройи, Тошҳовлини томоша қилди. Паҳлавон Маҳмуд мақбараси ва Жума масжидида Қуръон тиловат этилиб, дуо ўқилди.
Шу билан Тожикистон Республикаси Президенти Эмомали Раҳмоннинг мамлакатимизга расмий ташрифи якунига етди.

Шоир Салим Ашур ташрифга бағишлаб, назм гулшанида битганидек,
Сухани бир, сўзи бир, 
Маслаги бир, кўзи бир,
Дилу биру ўзи бир – 
Гули бир, булбули бир –
Ўзбек билан тожикнинг.

З.ЖОНИБЕКОВ, 
А.ШОКИРОВ, ЎзА мухбирлари.
 

Сўнги қўнғироқ... Мактабларда амалдаги ўқув йилини муваффақиятли томомланаётганлигидан дарак берувчи ўзига хос чақириқ бу кунни ҳар бир ўқувчи, уларнинг устоз ва мураббийлари ҳамда ота-оналари орзиқиб кутишади. Чунки йил давомида эришган ютуқлари сарҳисоб қиланади, шунга яраша рағбатлантирилади.

🔸Бугун шаҳардаги 6-сон ИДУМнинг турли шиорлар ва байроқлар билан безатилган майдонига ўқувчилар эрталабдан сафланишди.

🔸Дастлаб Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш.М.Мирзиёевнинг мамлакатимиз мактабларининг битирувчиларига мурожаати тантанали ўқиб эшиттирилди. Мактаб раҳбари Х.Исмаилов аҳил жамоани ўқув йилини муваффақиятли якунлаётгани, кўрик-танловларда юқори натижаларига эришилаётгани билан самимий муборакбод этди. Ўқишда аълочи, жамоат ишларида фаол ўқувчиларни фахрий ёрлиқлар билан тақдирлади. Улар орасида ёрқин истеъдодини намоён қилаётган илк “Қалбим ифори” шеърлар китоби муаллифи Розияжон Равшанбекова, “Хива тонги” газетаси саҳифаларида шеър ва ҳикоялари эълон қилинган Севинчой Бобожонова, Орзугул Раззақовалар бор.

🔸77 нафар битирувчиларнинг бу йил орзу умидлари улкан, ҳаммаси олий таълим муассасаларига кириб ўқишга ахд қилишган. Ўтган йили мактабни тамомлаган йигит-қизларнинг эллик бир фоизи ўқишга қабул қилингани мазкур даргоҳнинг рейтинги нафақат шаҳар ёки вилоятда, балки республика миқёсида ҳам тобора илгарилиб бораётганини кўрсатади. Бу ерда таълим-тарбияни тўғри йўлга қўйилгани муваффақиятларга йўл очмоқда.

“Хива тонги”.

...Яқинда, чинозлик Тўрабой ҳожи ота Хивага зиёратга келиб, янги ўзгаришларни кўриб, истиқлол берган имкониятлардан дилида мамнунлик ҳиссини туйди. Бир зум ҳаёл оғушига чўмган Тўрабой ака ёшлик чоғларини эслаб қолди.  Шу онда унинг ёдига 1973-1975 йилларда Венгрияда бирга ҳарбий хизматни ўтаган қадрдон дўсти Омонгалди Хўжаев тушди. Унинг Хивада яшаши, унга уй манзили ёзиб қолдиргани ёдига тушиб, уни топишга ошиқди. 
“Карвон сарой”даги сотувчи қизлардан сўраб, суриштирди. Афсуски улар манзилда кўр-сатилган эски Калинин кўча-сининг ўзи йўқлигини айтиб, Омонгалдини танимасликларини билдиришди.
- Ҳокимиятга борсангиз, балки улар топиб беришар.
Ноумид – шайтон деганларидек, ҳокимият маъсул ходи-ми Ш.Абдуллаева меҳмонга дўстини топишда ёрдам берди. Омонгалди шаҳардаги “Гули-райҳон” маҳалласида яшар экан.
Дийдор онлари... уни тасвирлаш қийин. Бир-бирини соғинган қадрдон дўстлар орадан 50 йил ўтиб, яна учрашишди. Тўкин дастурхон атрофида олис хотиралари, харбий хизмат даврларини бирга эслашди. Бу кутилмаган учрашув Омонгалди аканинг фарзандлар, неваралари ҳавасини келтирди, зиёрат баҳона дўстининг дийдорига етишганидан қувонишди. 
Оламда минг симу зардан, бир дўсти дилдор яхшидур,
Улфатсиз юз йил умрдан бир лаҳза дийдор яхшидур.
деганларидек, Хива зиёрати яна қанча инсонларни мурод-мақсадига етказиши шубҳасиз.

Дилмурод МАШАРИПОВ,
“Хива тонги” мухбири.

Кетма-кет икки марта ўтказилган шаҳар Кенгаши сессия-лари масалалари муҳокамаси чоғида танқидий-таҳлилий руҳ ҳукм сурганлиги сезилди. Ҳисоб бўйича 69-сессияда депутатлар иккита масалани кун тартибидан тушириб қолдиришди. Нега? Кенгаш котиби О.Рахимов буни шундай изоҳлади:
- У ёки бу масала бўйича қарор қабул қилаётганда албатта, ҳуқуқий асоси бўлиши керак. Шунинг учун шошилмасдан навбатдаги мажлисларимизда буларга қайтамиз. 
Тўғри ёндашув. Депутатлар Н.Каримбоева, М.Яқубов, А.Бобожонов, Р.Абжонова фикр айтишса-да, аслида бошқа депутатлар ҳам фаол бўлиши, ўз фикрини билдириши лозим эди.
Етмишинчи сессияга етиб келдик. Олтита кўрилиши лозим бўлган масалага яна иккита қўшилди. “Аёллар дафтари”нинг 3-босқичи муаммолари, “Ёшлар дафтари”га киритиш, даромад манбаи яратилган оилаларни “Темир дафтар”дан чиқариш, қўшимча Рамазон ҳайити муносабати билан ижтимоий ҳимояга муҳтож оилаларга бир марталик моддий ёрдам кўрсатиш ҳамда 5 ташаббус бўйича мактабларга техник воситалар ажратиш тўғрисидаги қарорлар ижрога ўтказилди. Шунингдек, маҳаллий бюджетнинг қўшимча маблағлари ҳисобидан маблағ ажратиш тўғрисидаги қарор ҳам қизғин бахс-мунозаралардан сўнг қабул қилинди.
... Сессиядан сўнг халқ қабулхонаси мудири Р.Аллабер-гановдан бу гал нима сабабдан мунозараларга аралашмаганлигининг боисини сўрадик.
- Орттирилган бюджет маблағларидан нега сизнинг соҳага маблағ ажратилмаяпти? – деди у саволимизга cавол бериб. - Бу ҳақда ҳеч мурожаат қилганмисиз?
- Ҳа! Хатто депутатлар қўл ҳам кўтаришган,- дедим мудирнинг сезгирлигидан қувониб, - менимча, бу кейинги сессияларда кўриб чиқилса керак...
- Ҳисоб-китобини қилаверинг. Ўзим шу масалага ёрдамлашаман. Ахир “Хива тонги” ҳаммамизнинг юзу кўзимиз-ку!
Биз халқ қабулхонаси мудири Р.Аллабергановнинг сўзларидан очиқ-ошкора фикр билдириш анқонинг уруғи эмаслигига ишондик. Демак, ҳокимият ўз муассислигидаги нашрга албатта, эътибор қаратади.

Ш.МАШАРИПОВ.

Илгари хабар қилганимиздек, Хива шаҳрида 2022 йил 25-30 апрель кунлари “Лазги” халқаро рақс фестивали ўтказилди. Шу муносабат билан Президент унинг иштирокчиларига табрик йўллади.
Фестиваль доирасида “Фаровон” меҳмонхонасида ўтказилган илмий-амалий конфе-ренцияда мамлакатимиз ва хорижий олиму тадқиқотчилар ўз маърузалари билан иштирок этдилар. “Лазги” ЮНЕСКОнинг инсониятнинг номоддий маданий мероси рўйхати (2019й)га киритилишидаги хизматлари учун Ўзбекистон халқ артисти Гавҳар Матёқубовага “Ўзбекистон хореография академиясининг фахрий профессори” унвони берилди.
Ичон-қалъада бу рақс санъа-тига бағишланган кўргазма, миллий чолғу асбоблари ва либослари, тасвирий ва амалий санъат асарлари, ҳайкалтарошлик намуналари, бадиий ва ҳужжатли фильмлар, фотосуратлар, китоблар ҳамда уларнинг савдоси ташкил этилди.
- Меҳмонларга бизнинг ҳунармандлик буюмларимиз ҳам манзур бўлди, - дейди “Умрбоқий мерос” Ўзбекистон маданияти ва санъати тарғибот маркази вилоят бўлими раҳбари Марямбиби Аминова, - катта маҳорат ва нафис дид билан тайёрланган ашёлар кўрган кўзни қувнатади.
“Зебо” (Тожикистон) давлат ансамбли раҳбари Зебо Аминзода ҳайратини яширолмай шундай дейди:
- Асрларнинг тирик шохиди – боқий тарихий обидалар “Лазги”нинг юксак намойиши билан янада гўзал манзара кашф этди.
Фестивалда дунёнинг 30 та давлатидан 192 нафар рақс санъати таниқли намояндалари ҳамда ОАВ вакиллари иштирок этди.
Халқаро рақс фестивалининг ғолиблари аниқланди. Раққоса Дилноза Ортиқова (Ўзбекистон) гранпри – 7 минг доллар пул мукофоти билан тақдирланди. “Энг яхши рақс жамоаси” бўйича 1-ўрин А.Навоий номли Ўзбекистон давлат академик театрининг “Тумор” рақс ансамблига, “Энг яхши яккахон рақс ижрочиси” - 1-ўрин ўзбекистонлик Шерзод Кенжабоев ва қозоғистонлик Гулнур Кассимбекга, “Энг яхши саҳналаштирилган рақс”- 1-ўрин Болгариянинг “Пирин” жамоасига насиб этди.

ЎзА ва ўз 
мухбирларимиз.
 

Ўлкамизда Наврўз – меҳр-оқибат ва қадр-қиммат айёми шукуҳи кезиб юрган кунларда гўзал Фарғонанинг сўлим сиҳатгоҳида “Жамият ва оммавий ахборот воситалари” мавзуида анъанавий Х “Чимён-2022” медиафоруми бўлиб ўтди. Республикамиз пойтахти ва вилоятларидан журналистлар, экспертлар, таниқли олимлар қатнашган ушбу анжуманда газетамиз махсус мухбири ҳам иштирок этди.

Қарийиб ўн йилдан бери ўтказиб келинаётган медиафорумнинг нуфузи шундаки, янги Ўзбекистонда миллий журналистикамиз учун янгича давр бошланаётгани, сўз ва матбуот эркинлиги, журналист даҳлсизлиги, яратилаётган шарт-шароитлар, имконият ва қулайликлар ҳақида тўлқинланиб гапириш мумкин.

Гўзал диёримизнинг яшил марвариди ҳисобланган Фарғона бу гал ҳам бизни ажойиб мафтункор табиати, дилкаш ва ҳазили ҳамиша тилининг учида турадиган мард, танти одамлари билан қарши олди. Гарчи ёмғир шаррос қуйиб турганига қарамай, кутиб олувчилар, айниқса, анжуманнинг бош ташкилотчиси Муҳаммаджон Обидов поезддан тушган ҳамкасбларини алоҳида мамнуниятлик билан автобусларга бошлаб борди. Ўтган йили бизга ҳамроҳлик қилган ҳайдовчимиз Рахимжон ака йўл-йўлакай бир йил давомида рўй берган ўзгаришлар, янгиликлар ҳақида гапириб борди.


- Пандемиядан сўнг йўллар очилиб, Чимёнга дам олувчилар кўпайди. Шунга монанд йўллар созланди, хизмат турлари сони ортди. Чойхоналаримизни айтмайсизми, яна гавжумлашиб, аския узилмай қолди. Мана шундай ўйин-кулгудан, ўзаро борди-келдидан қўймасин экан. Боятдан бери гапириб ётибман. Хўш...

- Қадимий Хивага поезд борганининг ўзи бир тарих бўлса, “Хива-Андижон-Хива” йўналишида темир тулпорлар ҳаракатланаётгани яна бир қувончли воқеа. Бугун ҳам Марғилонга шу поездда келдик. Энди водий вилоятлари бизга бемалол бориб келишаверади.

- Насиб бўлса биз ҳам борамиз, деб турибмиз, - дейди Рахимжон ака ғурур билан.- Ўтирган бўйра, юрган дарё дейишади. Қаранг, шу пайтгача ўзимизнинг қадимий шаҳарларни кўрмаган эканмиз, энди борганимиз бўлсин.

...Медиафорум кутилганидек катта иштиёқ билан бошланди. Буни ҳар бир иштирокчининг юзу кўзида, сўзга чиқувчиларнинг нутқларида сезиш мумкин эди. Ўзбекистон Журналистлари ижодий уюшмаси раиси О.Ўсаровнинг “Ўзбек матбуотида сўз эркинлиги ва жамият очиқлиги: тажриба ва таҳлил”, ЎзА бош директори А.Кўчимовнинг “Босма ва электрон оммавий ахборот воситалари ҳамкорми ёки рақобатчи?” мавзуидаги маърузалари савол-жавоб ва қизғин бахс-мунозараларга бой бўлди.

Шунингдек, анжуманнинг бошқа иштирокчилари сўзларида ҳам ана шундай кайфият ҳукм сурди. “Хива тонги” газетасининг 90 йиллиги муносабати билан чоп этилган махсус сони қадимий цивилизациялар ўчоғи бўлган машҳур шаҳарнинг кечаси ва бугуни ҳақида ҳикоя қилувчи ўзига хос тақдимоти бўлди. Шу юзадан Фарғона телерадиокоманияси бош муҳаррири А.Холов, “Ақманғит таны”, “Эзгу сўз”, “Хонқа ҳаёти” газеталари муҳаррирлари А.Хўжаназаров, Қ.Салаев, М.Сафоева ва бошқалар фикр-мулоҳазаларини билдирдилар.

Шу ернинг ўзида Қўқон, Марғилон ва Хива шаҳар газеталарининг сайёҳликка оид қўшма сонларини ҳамкорликда чиқариш, махсус веб сайтлар яратиш бўйича ўзаро келишиб олинди.

Медифорум ана шундай қизиқарли ва мазмунли ёрқин таасуротлари билан давом этиб, якунда яна учрашгунча деб қолдик...

Ш.МАШАРИПОВ,
Хива-Фарғона-Хива.
 

Турксой халқаро ташкилоти 2020 йилда Хивани Турк дунёсининг пойтахти деб эълон қилганидан хабарингиз бор. Афсуски ўтказилиши мўлжалланган маданий-маърифий тадбирлар пандемия сабаб қолиб кетди. Шу ташкилотга аъзо мамалакатлар делегациялари ташрифлари ҳам кечиктирилди. Фақат 2021 йилнинг кузига келиб, “Марказий Осиё – буюк цивилизациялар чорраҳасида” Халқаро форуми доирасида ушбу тантаналар нишонланди. Дунёнинг жуда кўплаб мамлакатларидан етук олимлар, халқаро экспертлар, ОАВ вакилларининг ташрифи кўҳна қалъа тарихини яна бир бора бутун жаҳонга танитишда муҳим роль ўйнади десак, асло муболаға бўлмайди.
Мамлакатимизга ташриф бу- юрган Туркия республикаси Президенти Режеп Таййип Эрдоған 2022 йил 30 март куни Президентимиз Шавкат Мирзиёев ҳамроҳлигида Хивага келишди.
Нафақат шаҳар, балки, бутун воҳа аҳли кўпдан кутилаётган қутлуғ ташрифга катта тайёргарлик-лар кўришди. Урганч Халқаро аэропортидан Хивагача кенг миқёс-ли баҳорий ободонлаштириш ишлари амалга оширилди. Кейинги пайтларда халқаро анжуманлар марказига айланиб бораётган кўҳна қалъада мисли кўрилмаган ижобий ўзгаришлар рўй берди. Хива том маънода қайта яшарди, “Фаровон” меҳмонхонаси, яшил йўлаклар, янги хиёбонлар, тунги ёритгичлар унинг қиёфасини янада яшнатиб юборди.
...Узоқ тарих кўринишини акс эттирган қалъа сарбозлари Ота дарбоза табақаларини очиб юборишди. Табаррук меҳмон-лар қадимий гўшага – халқ ҳунармандлари, ўйинлари, ашул-лаю куйлари авжига чиққан давраларда олқишлар ва гуллар билан кутиб олинди.
Маълумки, икки етакчининг ҳам тарихга қизиқиши, ҳурмати баланд. Давлатимиз раҳбари Туркияга ташрифи чоғида Истанбулдаги Топкапи саройини бориб кўрган эди. Режеп Таййип Эрдоған илгари юртимизга келганида Бухорони зиёрат қилган.
Бу қалъа Марказий Осиёда сақланиб қолган бирдан-бир бутун бошли шаҳар-ёдгорликдир. Унинг «очиқ осмон остидаги музей» дея эътироф этилиши шундан. Бу ерда 120 дан зиёд меъморий обидалар бор.
Хива шаҳри 1990 йил 12 декабрда ЮНЕСКОнинг Маданий мерос шаҳарлари рўйхатига киритилган. 1997 йилда шаҳар-нинг 2500 йиллик юбилейи кенг  нишонланди.
Бу узун тарих давомида Хива кўплаб туркий давлатларнинг маркази бўлган. Юқорида айтганимиздек, у 2020 йилда Турксой халқаро ташкилоти томонидан Турк дунёсининг маданий пойтахти, деб эълон қилинган.
Шу жиҳатдан, Ўзбекистон ва Туркия Президентларининг бу қадимий шаҳарга ташрифи катта маънога эга. 
Меҳмонлар Ичон қалъадаги Ота дарвоза, Кўк минора, Кўҳна арк саройи ва мадрасалар, ҳунармандлик расталарини кўздан кечирди. Паҳлавон Маҳмуд мақбараси, Жума масжиди зиёрат қилинди. 
Давлат раҳбарлари ҳунар-мандлар, сайёҳлар билан самимий суҳбатлашди. 
Хоразмча қўшиқ ва рақслар ижроси барчага кўтаринки кайфият бахш этди. 
Хиванинг давлатчилик ва илм-фан ривожида тутган ўрни, қадимий обидалари ва санъати туркиялик меҳмонларда катта таассурот қолдирди.

ЎзА ва “Хива тонги” мухбирлари.

Ҳа, Наврўзи олам ўзининг кутилмаган турфа ёғдулари билан кўнгилларга зиё бағишлади. Болажонларнинг ота-оналарига қўшилиб, шодликларига тўлганини айтмайсизми? Ота дарбоза олдидаги майдон саҳнида меҳнат жамоалари, маҳаллалар, халқ таълими, мактабгача таълим ташкилотларининг дастурхонга баҳорий таомларни тортиқ қилгани ўзи бир дунё. Ҳакамлар хайъати шошилмасдан уларни қуйидагича баҳолади:
Мактаблар бўйича 1-ўрин -  Хива шаҳридаги 14-сон умумтаълим мактаби педагогик жамоасига;
Мактабгача таълим ташкилотлари бўйича – 13-сон ДМТТга;
Коллежлар орасида 1-ўрин Хива педагогика коллежига;
Маҳаллалар кесимида 1- ва 2-ўринлар Гулистон ҳамда Гулирайхон МФЙ жамоаларига берилди.
Ғолиблар совғалар ва Фахрий ёрлиқлар билан мукофотланди.

“Хива тонги”.

Хива шаҳар Кенгашининг олтмиш саккизинчи навбатдан ташқари сессияда фуқаролар йиғинлари раислари (оқсоқоллари) сайловига тайёргарлик кўриш ва уни ўтказиш тўғрисидаги масала кўриб чиқилди. Шу юзадан Кенгаш котиби О.Раҳимов сўзга чиқди. Унинг маълум қилишича, маҳалла фуқаролар йиғинлари- (оқсоқоллари)нинг навбатдаги сайлови 2022 йилнинг май ойида ўтказилади.

Шу муносабат билан сайловни ташкил этиш ва ўтказиш бўйича тадбирлар режаси, сайловни ўтказишга кўмаклашувчи шаҳар комиссиясининг таркиби тасдиқланди.

*    *   *
Халқ депутатлари Хива туман Кенгашининг эллик саккизинчи сессиясида ҳам ҳудди шу масалалар кун тартибидан жой олди. Бу ҳақда Кенгаш котиби Омонкелди Машарипов сессия иштирокчиларига маълумот берди.

Эслатиб ўтамиз: фуқаролар йиғинлари раислари (оқсоқоллари)нинг охирги сайлови 2019 йил май ойида бўлиб ўтган эди.

“Хива тонги”.

Баҳор келиши билан халқимиз ободонлаштириш, экин-тикин ишларини бошлашга одатланган. Чунки ободлик азал-азалдан халқимиз онгу тафаккурида авваламбор фаровонлик, тўкинлик, мўл-кўлчилик, қутбарака, маъносини ўзида мужассам этган. Бу борада Машриқдан Мағрибгача маълуму машҳур қадимий шаҳримизда фахрланса арзигулик ишлар амалга оширилмоқда. Ариқ ва зовурлар тозаланиб, тошлар тўшалиб, пиёдалар йўлакчалари барпо этилмоқда. Кўча ва майдонларимиз ёритилиб, йўлларимиз равон бўлмоқда. Бу ишларнинг барчаси инсон қадри учун тамойили асосида қилинмоқда. Чунки фарзандларимиз боқча ва мактабларга текис ва равон йўллардан, лой-балчиққа ботмай, тоза ва мусаффо ҳаводан нафас олиб борсалар, замон талабларига мос жиҳозланган ёруғ ва барча қулайликларга эга мактаб ва боқчаларда таълим-тарбия олсалар, албатта келажакда ватан корига ярайдиган, жаҳон билан тиллаша оладиган ва беллаша оладиган фарзандлар бўлиб етишадилар. Қадриятлари қадр топган юртимизда барча инсонлар тенг ҳуқуқга эгадирлар. Шундай экан, фарзандларимиз тўлақонли оилада камол топиши, тўкис ва фаровон яшашлари учун барча имкониятлар яратилмоқда. Хусусан, “Аёллар дафтари”, “ Темир дафтар” ва “Ёшлар дафтари”ларининг жорий қилиниши кам таъминланган, паст даромадли оила аъзоларини турмуш даражасини яхшилаш, етар-етмаслик оқибатида ажрим ёқасига келган оилаларни турмуш даражасини яхшилаш, улар орзу-истакларини рўёбга чиқаришга қаратилан. 
Ота-боболаримиз азал-азалдан оилада фарзанд туғилса, битта ниҳол экишни канда қилишмаган. Улар атроф-муҳит ҳавоси тоза бўлиши билан бирга, мевасидан фарзандлари баҳраманд бўлиши ҳақида қайғуришган. Бундай урф-одатлар ва қадриятларимиз замирида пурмаъно ҳикмат бор, албатта! Кўпни кўрган, бой ҳаётий тажрибага эга нуронийларимиз бундай жараёнлар ёшлар тарбиясида муҳим ўрин эгаллашига, келгусида улар ҳам ўз фарзандларига бундай удумларимизни тарбия сифатида етказишлари, қолаверса, ерга бўлган хурмат-эътибор теварак-атроф, табиатга бўлган муҳаббат, масъулият туйғулари шаклланади. Афсуски, ҳукуматимиз томонидан фуқароларга қулай имкониятлар яратилишига қарамай, одамлар орасида бефарқлари ҳам борлиги ачинарли ҳолдир.
Хива шаҳар ҳокими давлатимиз томонидан дарахт кўчатларига маблағ ажратаётгани, аммо маҳаллалар аҳолиси ҳафтада бир кун ўзи яшайдиган уй атрофини йиғиштиришга чиқмаётгани, экиб берилган ниҳолларга сув қуйишга ҳам хоҳиши бўлмаётгани ачинарли аҳвол эканлигини куюниб гапирадилар. 
Кўп хонадонли турар-жойли маҳаллаларда уйлар олди, болалар майдончалари, йўлаклар, ертўлалари тозаланмаган, чиқиндиларни белгиланмаган жойларга, хатто юқори қаватлардан ташлаб юбориш оддий ҳолга айланган. Шаҳар ободонлаштириш бўлими ҳодимлари фуқароларни яшаш уйлари эшиги олдигача супуриб, тозалаб юрса-да, хонадон эгалари бефарқларча қараб, томошабин бўлиб қолмоқда. Бу ерда яшаётган фуқаролар кўкаламзорлаштириш ва ободонлаштиришга ўта эътиборсизлик билан қараб, “Ватан остонадан бошланади”, “Менинг маҳаллам - менинг уйим” каби минг йиллик тушунчаларни унутиб қўймоқдалар. Ҳафта ёки ойда бир маротаба бўлса ҳам фуқаролар томонидан ота-боболаримиздан қолган удум-анъана, ҳашарлар уюштирилиши зарур.
Барча корхона, идора ва ташкилотлар ўз ички ва қўшни ҳудудларида «Яшил макон» доирасида  кўчат ўтқазиш, дарахтларга шакл бериш учун вақт ажратишса, супуриб-сидириб озода қилиб қўйса, шаҳримиз янада кўркам ва мусаффо бўлади.
Азиз ҳамшаҳарлар, муҳтарама аёллар!
Кундан-кун чирой очиб, кўркам бўлиб бораётган қадимий қалъамиз гўзаллигини янада чирой очишига, тоза ва обод бўлишига ўз ҳиссамизни қўшайлик. Фарзандларимиз тозалик ва озодачиликни Сиз гўзал ва эҳтиромга лойиқ аёлларимиздан ўргансин! Баҳорни кўркам ва озода шаҳар билан бирга қарши олайлик! Сизу биз, ёшларимиз учун олиб борилаётган ислоҳотлар, яратилаётган имкониятларга жавобан, ўзимиз учун гўзал ва озода макон яратайлик!

Л.ОТАЖОНОВА,
Республика Маънавият ва маърифат маркази Хива шаҳар бўлинмаси раиси, шаҳар Кенгаши депутати.

ТАҲРИРИЯТДАН: Биз аждодларимиз айтган учта олтин қоидага амал қилаяпмизми? “Учта жойга: сув ўзанларига, серқатнов йўлларга ҳамда соя-салқин ерларга аҳлат ташлаб, лаънатга қолишдан қўрқинглар!”
Ўзбекистон халқ шоири, марҳум Омон Матжон таҳририятимизга ташрифларнинг бирида ҳамманинг дилини ўртаётган бир сўз айтган эди:
“Хивадаги ҳар бир юксак иморат руҳимизга қанчалик виқор бахш этса, бундаги ҳар бир қусур, у қанчалик бўлмасин, шунчалик безовта этади. Сизларга кўп яхшиликлар тилайман.”
Очил эй гул, гул вақтинг бўлди,
Уйғон эй дил, дил вақтинг бўлди.
Етар минг бир кеча эртаги,
Тонг сирларин бил, вақтинг бўлди.
Ҳа, ҳақиқатан ҳам Хивага поклик ва гўзаллик ярашади. Саранжом-саришта, тоза ва озода уйларни, кўчаларни кўрганда бу ерда яшаётганларга раҳмат, қанийди ҳамма улардан ўрнак олса, деган ўй ҳаёлимиздан кечади. Дарвоқе, қўшни қўшнидан эрта туришни ўрганади деганларидек, бунинг қийин жойи йўқ. Барвақт туриб, эрталабки насибадан бебаҳра қолмай, теварак-атрофимизни супириб-сидирсак, чиқиндилардан тозаласак қандай яхши.
Афсуски, ҳамма жойда шундай эмас. Хатто шаҳар ўртасидан ўтган ёпларга ахлат ташлаётган, йўлларга, кўча бошига уй чиқиндиларни тўплаб, тозалаш идорасидан машина келишини кутаётган тепса-тебранмас, мижози суст кимсалар ҳам бор. Улар ёнгинамизда биз билан бирга яшаб, бир ҳаводан нафас олаётган, бир ариқдан сув ичаётган элдошларимиздир. Уларга айтар сўзимиз шу: энди бас, бўлар энди. Тартиб-қоидага бўйсунмас экансиз, башарангизни кўзгуда кўринг. “Хива тонги” газетаси бу борада юзингизга ойна тутади. Кўзгудан ўпкаламанг!
 “Хива тонги” газетаси муҳарририяти жамоатчи мухбирлардан, қишлоқ ва маҳалла фаолларидан, мутахассислардан жамоат тартибини бузаётган, тозалик ва озодаликка риоя қилмаётган баъзи элдошларимизнинг хатти-ҳаракатлари тўғрисида танқидий фикр-мулоҳазалар, хат-хабарлар кутади. Бир-биримизга бепарво бўлмай, билмаганни тушунтириб, таъсир ўтказиб, яшашга одатланайлик.
 

     
 Баҳор ўзининг кўрки таровати ва гўзаллиги ила шаҳру қишлоқларга ўзгача чирой бағишлаб, кексаю ёш қалбида бир-бировга меҳр-муҳаббат, меҳнатга шижот, миллий қадрият ва анъаналаримизга нисбатан садоқат туйғуларини жўш урдирмоқда.

Эрта тонгдан шаҳримиздаги “Дўстлик” маҳалласи ҳудуди ҳар галгидек саронжон-саришта, хонадонлар атрофлари супирилиб сидирилди. Аҳоли уй олдиларига экилган гуллар кўзни қувнатади.

Қўни-қўшнилар қиш чилласидан танисиҳатлик ила чиқишганига шукроналар келтириб, баҳамжиҳатлик билан маҳалла марказига катта дошқозон ўрнатишди. Барча-барчани, кексалардан тортиб, нафосати  Наврўзга қиёс, ёш-ёш қиз-жувонларни сумалак сайлига чорлашди.

Дошқозонга тайёр буғдой қоришмаси солинар экан, юртимиз тинчлиги ва оилалар мустаҳкамлиги, сиҳат-саломатлик ҳамда тўйу байрамлар кўп бўлишини тиловчи хонадонларнинг фариштаю кўрки бўлмиш Жонивак Олланазарова, Сайёра Эгамова сингари маҳалланинг кекса мўътабар онахонлари қўлларини дуога очишди.

Эзгу истаклар ва бир-биридан қизғин суҳбатлар баҳорий таомлар тайёргарлигига уланиб кетди. Болаларнинг ўйин-кулгуси осмону фалакка чиқдик. Шодликдан қувнаб яйраётган маҳалла аҳлининг қувончи ич-ичига сиғмаётгандек эди, гўё.

- Сумалак сайлини роса соғинган эдик. Бугун кўп йиллик танаффусдан сўнг яна байрам даврасини ташкил этдик,- дейди сумалакка бош-қош бўлаётган Назокат Ёқубова, - Ўйин-кулгуга нима етсин. Бу кунларга етганлар бор, етмаганлар бор. Илоҳим, ҳар кунимиз Наврўз бўлсин!

Маданият бўлими хонандалари Бобурбек Салаев, Сирожбек Оллаберганов, Одамбой Аҳмедовлар миллий куй-қўшиқлар ижро этиб, сайлга янада жўшқинлик бағишладилар.

Шу тариқа Дўстликдаги сайл хурсандчилигу олам-олам шодликлар билан якунига етди. Тотли сумалак файзли дастурхонларга тортилди.   

Дилмурод МАШАРИПОВ, “Хива тонги” мухбири.

Суратда: маҳаллада аҳиллик таоми тайёрланаётган лаҳзалар.

Муаллиф олган сурат.

Маънавият чироқдир, агар оддий чироқ тунни ёритса, маънавият инсон онги ва қалбини ёритади. Унинг тақдирини ҳал қиладиган, дунёқарашини белгилайдиган, виждонини пок қиладиган беқиёс кучдир.  Инсон маънавияти оилада она алласи, аждодлар ўгити, устозлар тарбияси билан шакл-ланиб боради. Шунинг учун ҳам оила муқаддас даргоҳдир. 
Оилада мамлакат келажагини белгиловчи фарзандлар камол топади. Фарзанд тарбияси эса энг долзарб масалалардан биридир. Юртбошимиз ҳам юртимиз келажаги бўлмиш фарзандларимиз тарбияси маънавиятли ота-оналар қўлида эканлиги, тарбияси билан маънавиятли, мукаммал  дунёвий билимларга эга, динни асл моҳиятини тушунадиган ота-оналар шуғулланиши лозимлиги ҳақида ҳар қайси чиқишларида куюниб гапирадилар. 
"Янги Ўзбекистон стратегияси" китобида миллат тамойили асосида китобхонликни кенг тарғиб қилишда таъсирчан воситалардан фойдаланиш ҳақида таклифлар айтиб ўтилган. Шу муносабат билан Хива шаҳар Маънавият Кенгаши раиси, шаҳар ҳокими ташаббуси билан тўйларда оила қураётган ёш келин-куёвларга “Маънавият сандиғи” совға қилиш анъанаси бошланди. 
Яқинда иккита келин туширган Оллобергановлар хонадонига тўёна сифатида "Келинлик одоби", "Куёвлик одоби", "Овсинчилик одоби", "Қайиноталик санъати", "Қайноналик санъати", "Ҳалол нимаю, Ҳаром нима", "Бекажонлар ва беклар", "Ёш ота-она мактаби", "Бахтли оила маънавияти" каби китоблар “Маънавият сандиғи”да совға қилинди.  Хонадон бекаси Шоира опа бу совғадан боши осмонга етгани, ўзи севиб китоб мутолаа қилиши, келинлари ва ўғилларига ҳам ушбу китоблардан берилгани учун самимий миннатдорчилик билдирди.

Л.ОТАЖОНОВА,
Республика Маънавият ва маърифат маркази Хива шаҳар бўлинмаси раҳбари.

УМУМХАЛҚ БАЙРАМИГА ТАЙЁРГАРЛИК
Президентнинг “2022 йилги Наврўз умумхалқ байрамига тайёргарлик кўриш ва уни ўтказиш тўғрисида”ги Қарори эълон қилинди. Унга кўра, қадимий эзгу қадриятларни ўзида яққол мужассам этган байрам “Ассалом, Наврўз – янгиланиш, меҳр-оқибат ва қадр-қиммат айёми!” деган бош ғоя асосида Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар маркази, Тошкент шаҳрида, шунингдек, барча шаҳар ва туманлар, қишлоқ ва овулларда умумхалқ сайиллари шаклида кўтаринки руҳда ва юқори савияда кенг нишонланади.
Барча тадбирлар карантин қоидаларига ва жамоат хавфсизлиги талабларига қатъий риоя қилган ҳолда ўтказилиши таъминланади.

**********************************
ШОИР ХОТИРАСИ АБАДИЙЛАШТИРИЛАДИ
Президент “Оташин шоир, таржимон ва драматург Усмон Носир таваллудининг 110 йиллигини кенг нишонлаш тўғрисида”ги Қарорга имзо чекди. Ушбу санага бағишлаб, 2022 йил ноябрь ойининг иккинчи ўн кунлигида Ўзбек Миллий академик театрида адабий-бадиий хотира кечаси ўтказилади.

****************************************
“ҲАР БИР ХОНАДОНДА 5 ТУП МЕВАЛИ ВА МАНЗАРАЛИ ДАРАХТ ЭКИЛАДИ"
Вилоят ҳокими чиқиндилар билан ишлаш тизими ва экологик ҳолатни яхшилаш, 1 мартдан “Яшил макон” умуммиллий тадбирини бошлаш бўйича аҳолига мурожаат қилди. Вилоят раҳбари аҳолини экологик маданиятини оширишга, атроф-муҳит тозалигига эътибор қаратишга, умуммиллий тадбирда фаол қатнашишга чақирди.

Жорий йилдан шаҳар ва туманимиз Маҳалла фуқаролар йиғинларида ҳам ёшлар етакчилари иш бошлади. Хўш, уларга қандай вазифалар юклатилган? Биринчидан, 30 ёшгача бўлган йигит-қизлар манфаатларини таълимга йўналтирилган манзилли дастурларни шакл-лантириш зарур.
Улар нимадан иборат? Дастур асосида ҳар бир ёш билан жиддий шуғулланиб, унинг қалбига қулоқ тутиш, муаммосини ҳал этишга яқиндан кўмаклашиш. Иккинчидан, беш муҳим ташаббус ижросини таъминлаш, ҳоким ёрдамчилари билан биргаликда йигит- қизлар касбий кўникмаларини ривожлантириш, тадбиркорликка йўналтириш ишларини олиб бориши лозим. Булар ёшлар етакчилари зиммасига юксак масъулият юклайди.
Бу борада Ёшлар ишлари агентлигининг шаҳар ва туман бўлимларида қандай ишлар амалга оширилаётганини билиш мақсадида уларнинг раҳбарларига мурожаат қилдик.
- Аввало, шаҳардаги 21 та маҳалла ёшларига етакчи бўлишдек, Давлат раҳбари ишончини қозонишга муносиб 21 нафар турли соҳаларда ишлаб ўзини намоён қилаётган йигит-қизлар танлаб олинди, - дейди Шахзод Абдуллаев, - уларга янги тизимнинг мазмун-моҳияти тушунтирилди. Бунинг учун семинар-тренинглар ташкил қилинди, мақсадга йўналтирилган чора-тадбирлар режаси ишлаб чиқилди.
- Туманимизда ҳам ҳудди шу йўналишда 34 та маҳаллага 34 нафар муносиб етакчилар тайинланди, - дейди Муножат Ёвбосарова, - Одатда ҳар бир ишнинг бошланиши қийин кечади, дейишади. Бизлар ҳам бундан мустасно эмасмиз. Ҳокимият, кўпни кўрган нуронийлар ҳамда кенг жамоатчилик вакиллари билан ҳамкорликда МФЙда тарғибот-ташвиқот ишларини олиб борганимиз натижасида ёшларимизни иш билан таъминлаш, мустақил бизнесни бошлаш учун имтиёзли кредитлар ажратиш, бўш вақтларини мазмунли-мароқли этиш масалалари ҳал этилмоқда.
Ҳа, катта йўл бошига чиққан, Президент таъбири билан айтганда кўзлари ёниб турган етакчилар бу ишнинг уддасидан албатта, чиқишади. Бунинг учун уларга билим, садоқат ва шижоат кифоя.
Ш.МАШАРИПОВ.

Хива шаҳар Ахборот-кутубхона марказида Маҳалла ва оилани қўллаб-қувватлаш бўлими бошлиғи ўринбосари, Нуронийлар жамоатчилик Кенгаши раиси ўринбосари О.Пирназаров ва меҳнат фахрийси Ш.Жуманиёзовларнинг “Эл эъзозлаганлар” китобининг тақдимоти ўтказилди.
Вилоят “Қувончбек-Машхура” нашриёт-матбаа МЧЖда нашр қилинган ушбу китобда узоқ йиллар Хивада турли соҳаларда самарали меҳнат қилиб, ўзларидан нурли излар қолдирган Меҳнат Қаҳрамонлари Мадаминжон Маткаримов, Жуманиёз Абжонов, Ўзбекистон Қаҳрамонлари Вера Борисовна Пак, Бактурди Жуманиёзов каби инсонларнинг ҳаёти ва фаолияти, ҳозирда ибратли ишлари билан ўрнак кўрсатаётган фахрийлар ҳақида ҳикоя қилинади. 
Тақдимот сўнгида муаллиф ахборот-кутубхона марказига ушбу китоблардан совға қилди.

Р.СОЛАЕВА,
шаҳар ахборот-кутубхона маркази мутахассиси.
 

   
 "Ичон қалъа" Давлат музей-қўриқхонаси Хоразм ҳунарманчилик  тарихи бўлимида  янги кўргазма иш бошлади. “Ўзбек миллий атлас ва адрас матолари” деб номланган ушбу кўргазмада халқ ҳунармандчилиларининг қадимий анъаналари асосида ипак ва пахта хом-ашёсидан тўқилган турли матолар, буюмлар, кийим-кечаклар намойишга қўйилган. Унинг очилишига бағишланган тадбирда музей ходимлари, сайёҳлар ва аҳоли вакиллари иштирок этдилар. Бўлим мудири Х.Матяқубов, катта илмий ходим Ф.Раҳимов кўргазмани ташкил этишдан кўзланган мақсад ва галдаги режалар ҳақида гапириб беришди.

  Кўргазмада шунингдек, халқ ҳунармандчилигини ривожлантириш борасида мамлакатимизда амалга оширилаётган хайрли ишлар ҳақида ҳикоя қилувчи видеоролик ҳам намойиш этилмоқда.

     Янги кўргазма шубхасиз, миллий ҳунармандчилигимиз  тарихи ва анъаналарини кенг тарғиб қилишда, сайёҳларга хизмат кўрсатиш ҳажми ва сифатини оширишда муҳим аҳамият касб этади.

Н.САПАЕВА,
“Ичон-қальа” Давлат музей-қўриқхонаси катта илмий ходими.

Президентимизнинг 2020 йил 16 мартда қабул қилинган “Аҳолини рўйхатга олиш тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикасининг Қонуни 5 боб, 31 моддадан иборат бўлиб, унда аҳолини рўйхатга олишнинг вазифалари ва принциплари ёритилган. 
Улар қуйидагилардан иборат:
даврийлик; умумийлик ва бир пайтдалик; рўйхатга олишнинг якка тартибдалиги; шахсга доир маълумотларнинг махфийлиги; аҳолини рўйхатга олишни бошқаришнинг марказлаштирилганлиги.
Қонунда респондент тушунчасига ҳам аниқлик киритилган, яъни улар – аҳолини рўйхатга олиш санасида Ўзбекистон Республикаси ҳудудида бўлган Ўзбекистон Республикаси фуқаролари, чет эл фуқаролари ва фуқаролиги бўлмаган шахслар ҳисобланади. Шунингдек, Ўзбекистон Республикасида доимий яшовчи, лекин аҳолини рўйхатга олиш санасида унинг ҳудудидан ташқарида бўлган Ўзбекистон Республикаси фуқаролари ҳам респондент ҳисобланади.

Шуҳрат БОБОЖОНОВ,
туман статистика бўлими бошлиғи. 
Мансур РАЗЗОҚОВ,
шаҳар статистика бўлими бош мутахассиси.

Шаҳар ва туманимизда ҳам 2022 йил 11 январь санасидан жаъми 55 та МФЙда тадбиркорликни ривожлантириш, аҳоли бандлигини таъминлаш ва камбағалликни қисқартириш масалалари бўйича ҳоким ёрдамчилари расман иш бошлади.
Давлат раҳбарининг 2021 йил 3 декабрдаги “Маҳаллада тадбиркорликни ривожлантириш, аҳоли бандлигини таъминлаш ва камбағалликни қисқартириш бўйича давлат сиёсатининг устувор йўналишлари тўғрисида”ги Фармони билан янгича тизим йўлга қўйилди.
Ҳоким ёрдамчилигига тайинланган шахсларнинг аввалги иш жойидаги лавозими икки йил муддатга сақлаб қолинади ва бу даврда ушбу лавозимга бошқа шахслар муддатли меҳнат шартномаси асосида вақтинча ишга қабул қилинади.

“Хива тонги”.

Маънавият бу ҳар бир миллатнинг асл қиёфаси, ўзлигини акс эттирувчи кўзгудир. Маънавият зиёсини таратувчи қатлам бу албатта, ёзувчи шоирлар, публицист- журналистлар, ўқитувчи ва олиму фузалолардир. 
Шу маънода, 2021 йил 26 мартда Давлат раҳбарининг “Маънавий-маърифий ишлар тизимини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида” ги Қарорига асосан, халқ таълими тизимидаги барча умумтаълим мактабларида ижодий-маданий масалалар бўйича тарғиботчи лавозими жорий этилган эди.
Хўш, бу борада Хива шаҳридаги мактабларда тарғиботчилар фаолияти қандай йўлга қўйилган ва унинг самарадорлик даражаси қай аҳволда? Яқинда 6-сон ИДУМда Республика Маънавият ва маърифат маркази Хива шаҳар бўлинмаси, халқ таълими бўлими билан ҳамкорликда ижодий-маданий масалалар бўйича тарғиботчилар учун ўқув-амалий семинарида бу саволга атрофлича жавоб топилди. Унда тарғиботчилар ушбу даргоҳда фаолият олиб бораётган устознинг ижодкор ўқувчилар билан ишлаши, уларнинг қобилият ва истеъдодларини намоён этишларида қўллаётган тажриба ва кўникмалари ўртоқлашилди.
Бевосита семинарда иштирок этган тарғиботчиларга иқтидорли ўқувчиларини тез-тез ижод мактабига олиб бориб, ҳамкорликда учрашувлар ташкил этиш таклифи илгари сурилди. 
Кенг фикр-мулоҳаза ва ўзаро тажриба алмашишлардан сўнг, Огаҳий ижод мактаби директори Сарварбек Абдуллаев, тарғиботчилар ёзувчи шоирлар Отабек Исмоилов, Раҳимбой Каримов, Ҳамидбек Матёқубов ва Дилмурод Машариповлар ижод намуналаридан ўқиб эшитиришди. Ўзига хос мушоирага айланган даврада мактаб “Зумрад куртаклар” тўгараги аъзолари Розияжон Равшанбекова, Гулхайё Зиёева, Гулируҳсор  Шавкатовалар  ўз шеърларини армуғон қилишди.

Л.ОТАЖОНОВА, 
Республика Маънавият ва маърифат 
маркази Хива шаҳар бўлинмаси раҳбари.

Коронавирусга қарши эмлаш пандемияни жиловлашга ёрдам беради. Вакциналар иммунитет тизимини мустаҳкамлаб, сизга юқиши мумкин бўлган вирусларга қарши курашишда иштирок этади. Биз эмлаш орқали нафақат ўзимизни, балки атрофимиздагиларни ҳам ҳимоя қиламиз.
Вакцина микробнинг заифлашган зарарсиз бўлаги бўлиб, танангизни табиий иммунитети билан биргаликда касаллик юқиш хавфини камайтиради. Вакцина танангизга юборилгандан кейин иммунитет тизимингиз танага кирган микробни аниқлайди ва бу микробга қарши курашиш учун антитаначалар йўллаб чиқариб, у билан қандай курашиш кераклигини эслаб қолади.
Агар келгусида ушбу микроб таъсирига яна дуч келсангиз иммунитет тизимингиз уни қандай йўқ қилишини билади ва сизда касаллик намоён бўлмайди. Касаллик пайдо бўлганидан кейин уни даволашдан кўра, эмлаш орқали касалликларни олдини олиш мақсадга мувофиқдир.
Ўтган йилнинг 17 ноябрдан бошлаб эмлашнинг тўлиқ вакциналарини олган фуқароларни “бустер” доза билан ихтиёрий эмлаш ишлари бошланди. “Бустер” доза – тўлиқ эмланган фуқароларнинг касалликка қарши иммунитетини мустаҳ-камлаш мақсадида яна қайтадан оладиган вакцина дозаларидир.
Эмланганига олти ой ва ундан юқори вақт ўтганидан кейин “бустер” доза билан эмланиш мақсадга мувофиқдир. Эмлаш пунктида бустер дозани вакцинанинг ҳар қандай туридан фойдалинган ҳолда олиш мумкин.
Бугунги кунда вакцинация ишларини амалга ошириш учун туманда малакали мутахассислардан иборат штаб тузилган бўлиб, жами 10 та эмлаш пункти ташкил қилинган.
 

З.УМИРОВА,
Хива туман СЭО ва ЖСХБ врач-эпидемиологи.

Ҳар йили шаҳримиздаги кўркам хиёбонлардан бири “Фидойи қаҳра-монларга – миннатдор авлодлардан!” ёдгорлик мажмуасида шонли саналарга бағишлаб, анвойи гуллар қўйиш, тантанали митинглар ўтказиш анъанага айланган. 14 январь – Ватан ҳимоячилари куни ҳам ҳудди шу анъана давом эттирилди.
Давлат мудофаа, Ички ишлар, Миллий гвардия тизими ходимлари, ҳокимият ва кенг жамоатчилик вакиллари Ватан озодлиги йўлида фидойилик кўрсатган мард, жасур ота-боболаримизнинг табаррук номларини эсага олдилар.
Суратда: ёдгорлик мажмуасида гулчамбарлар қўйиш маросими.
Азамат Саибназаров олган сурат.

ЯНВАРЬ
.Хива шаҳрида Янгиариқ, Қўшкўпир, Хива шаҳар, туманлари МФЙ раислари семинар-тренингда “Маҳалла раиси – ислоҳотчи” тамойилига асосланган тизимнинг мазмун-моҳияти муҳокама этилди.
.14 январь – Ватан ҳимоячилари куни шарафига “Болалар шаҳарчаси”да “Ким Ватанга содиқ бўлса, мендирман ўша” шиори остида тарғибот тадбирлари ўтказилди.
.19 январь куни Ўзбекистон ва Қорақалпоғистонда хизмат кўрсатган артист Раҳматжон Қурбонов 62 ёшида Хива шаҳрида вафот этди.

 ФЕВРАЛЬ
.Илк бора 11 февралдан бошлаб, Урганч-Фарғона-Урганч чартер авиарейслари амалга оширила бошланди. Унинг биринчи йўловчилари М.Обидов бошчилигидаги фарғоналик журналистларнинг Хивага ташрифи бўлди.
.Ичон-қалъада “Сулаймон тоғ – Бутунжаҳон мероси объекти” мавзуида кўргазма очилди.
. 22-27 февраль кунлари Фарғона-Чимён IX медиа-форумида Хивалик журналистлар ҳам қатнашди.

МАРТ
.”Маҳаллабай” ишлаш тизими бўйича Хива шаҳридаги “Бинокор” МФЙда ободонлаштириш ва кўкаламзорлаштириш ишлари амалга оширилди.
. Республика ижод мактаблари ўқувчиларининг “Lisson PRESS” наш-риётида “Ижод боғидан гулдаста” деб номланган китоби нашр этилди. Улар орасида 13 нафар Огаҳий ижод мактаби ўқувчисининг шеърлари ҳам эълон қилинган.
. 8 март – Халқаро хотин-қизлар куни муносабати билан Хива тиббиёт коллежи ўқитувчиси Шарофат Отаева ва Шомохулум қишлоғидаги меҳнат фахрийси Дилором Қутлиева “Мўътабар аёл” кўкрак нишони билан тақдирланди.
. 22 март – Маҳалла тизими ходимлари куни арафасида “Сангар” МФЙнинг янгидан қуриб битказилган биноси фойдаланишга топширилди.

АПРЕЛЬ
. “Ичон-қалъа” давлат музей-қўриқхонаси “Хоразмнинг дурдона битиклари” бўлимида Давлат архивлари музей кўргазмаси ташкил этилди.
. 2 апрель – Халқаро болалар китоби куни муносабати билан Хива шаҳар Ахборот-кутубхона марказида “Китобхонлик ҳафталиги” ўтказилди.

МАЙ
.Соётлик иккинчи жаҳон уруши қатнашчиси Самандар ота Худойберганов 103 ёшга тўлди.
. Президентнинг  2020  йил 28 декабрдаги “Ўзбекистон Республикасининг 2021-2023 йилларга мўлжалланган инвестиция дастурини амалга ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Қарорига асосан Бухоро-Урганч-Хива йўналишида юқори тезликда ҳаракатланувчи поездлар қатнови ташкил этиш учун электрлаштириш ишлари бошланди.
. Хива шаҳрида 26-28 май кунлари “Янги Ўзбекистон ёшлари, бирлашайлик!” шиори остида фестиваль ўтказилди.

ИЮНЬ
. Хива шаҳрида SAVE ARAL умумхалқ марафони – 2003-2005 йилларда туғилган ўсмир қизлар ҳамда 7 ёшдан 70  ёшгача бўлган спортчилар ўртасида юриш ва югуриш мусобақалари ўтказилди.
. Германиянинг “Хамелеон” театри режиссёри Юрген Цахманн республика Маданият вазирлигининг “Маданият ва санъат фидокори” кўкрак нишони билан тақдирланди.

ИЮЛЬ
.Хива шаҳар Ахборот-кутубхона марказида оғир атлетика бўйича Ўзбекистон ва Осиё чемпионатлари совриндори Шахлохон Абдуллаева ва нукуслик Сайёра Эсбергеновалар билан ёш китобхонлар учрашуви ўтказилди.
. “Хива тонги”  газетаси  таҳририятида амалиёт ўтаган Бердақ номидаги Қора-қалпоқ, Урганч ҳамда Ўзбекистон журналистика ва оммавий коммуникациялар университетлари талабаларига фаол иштирок этганлиги учун “Эҳтиром ёрлиқ”и ва “Ташаккурнома”лар топширилди.

АВГУСТ
. Хива тумани Кенгашининг навбатдан ташқари сессиясида ташкилий масала қўрилиб, О.А.Матяқубов туман ҳокими вазифасидан озод этилди. Вилоят Бандлик бошқармаси бошлиғи вазифасида ишлаб келаётган Х.Р.Матрасулов Хива тумани ҳокими этиб тасдиқланди.
. Хива шаҳар ва Хива туманида Мустақилликнинг 30 йиллигига бағишлаб, “Уч авлод учрашуви”лари ҳамда Шомохулум ва Нуруллабойда байрам тантаналари ўтказилди.
.Шаҳар ва туман ҳокимликларида бир гуруҳ турли соҳа фидойиларига “Мустақилликнинг 30 йиллиги” эсдалик нишонлари топширилди.
. Туркиянинг Ўртаҳисор шаҳарчасида “Хива бобо” ёдгорлиги ўрнатилди.
. 20 август - мамлакатимизда “Тадбиркорлар йили” деб эълон қилинди.
. Ичон-қалъа ҳудудидан гумбазсимон гулбадов топилди.
. Ўзбекистон Республикаси Мустақиллигининг 30 йиллиги муносабати билан  Президент фармонига кўра, Хоразм Маъмун академияси таянч докторанти Бекимматов Умиджон Тажимуратович  - “Дўстлик” ордени, Ўзбекистон Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси Фуқароларнинг соғлиғини сақлаш масалалари қўмитаси аъзоси Атаджанов Джуманазар Азадович ва Хоразм вилояти архив иши ҳудудий бошқармаси бошлиғи Матрасулов Раҳимберган Исмаилович – “Содиқ хизматлари учун”, Хива туманидаги “Валико плюс” фермер хўжалиги бошлиғи Каримов Бозорбой Раҳимов ва Хива шаҳридаги “Чинободқурилиш” хусусий корхонаси раҳбари Машарипов Отахон Каримберганович - “Шуҳрат” медаллари билан тақдирландилар.

СЕНТЯБРЬ
. 14-16 сентябрь кунлари Хива шаҳри-да янгидан барпо этилган “Фаровон” меҳмонхонасида “Марказий Осиё – жаҳон цивилизациялар чорраҳасида” мавзуида Халқаро форум ўтказилди. Президент Форум иштирокчиларига мактуб йўллади. 
. Ичон-қалъанинг Кўҳна Арк майдонида “Хива – туркий дунё пойтахти” деб номланган галаконцерт намойиш қилинди.
. 22 сентябрь куни Президент Шавкат Мирзиёев Хива шаҳрида вилоят сайловчилари билан учрашди.

ОКТЯБРЬ
.  Президентнинг 1 октябрь – Ўқитувчи ва мураббийлар куни муносабати билан имзолаган Фармонига кўра, Хива шаҳридаги 121-сон кўзи ожиз болалар учун ихтисослаштирилган мактаб интернатнинг 6-а синф раҳбари, бошланғич синф ўқитувчиси Жуманиёзова Умида Садуллаевна – “Меҳнат шуҳрати” ордени, Президент мактаби директори Аминов Руфат Шавкатович – II даражали “Соғлом авлод учун” ордени билан мукофотландилар.
. “Заковат” интеллектуал ўйини фаол иштирокчиларидан бир гуруҳини мукофотлаш тўғрисидаги Президентнинг 2021 йил 12 октябрь Фармонига мувофиқ “Ишонч” дўконлар тармоғининг Хива филиали бошқарувчиси Ходжаев Ферзубек Қаҳрамон ўғли “Келажак бунёдкори” медали, Хива шаҳридаги Президент мактаби информатика фани ўқитувчиси Маткаримов Азамат Хурматович, Хива шаҳридаги якка тартибдаги тадбиркор Тажиев Жамоладдин Нурлаевич ва Хоразм Маъмун академияси раисининг илмий ишлар бўйича ўринбосари Ҳасанов Шодлик Бекпўлатович “Шуҳрат” медаллари билан мукофотландилар.
 . Шавкат Мирзиёев 2021 йил 24 октябрь кунги сайловда Ўзбекистон Президенти этиб сайланди.

НОЯБРЬ
. Хива шаҳридаги 6-сон ихтисослашган давлат умумтаълим мактаби қошида ташкил этилан “Зумрад куртаклар” адабий тўгараги тавсиясига кўра, 9-синф ўқувчиси Р.Равшанбекованинг “Қалбим ифори” илк шеърлар китоби “Хоразм” нашриётида чоп этилди.
. “Яшил макон” умуммиллий лойиҳаси бўйича Хива шаҳри ва Хива тумани ҳудудларда 100 минг тубга яқин мевали ва манзарали дарахт кўчатлари ўтқазилди.
. “Хива тонги” газетаси илк сони (1931 йил 7 ноябрь) чиқа бошлаганига 90 йил тўлди.

ДЕКАБРЬ
.  Халқ депутатлари Хива шаҳар Кенгашининг 2021 йил 17 декабрь VI-62-81-12-217 K/21 сонли Қарорига асосан Лолазор маҳалласи ҳудудида янгидан ташкил этилган маҳаллаларга “Раҳматжон Қурбонов” ва “Ҳунармандлар” номи берилди.
.  Огаҳий ижод мактабида “Хива тонги” газетаси илк сони чиқа бошлаганининг 90 йиллигига бағишлаб, ўқувчиларнинг таҳририят ходимлари билан учрашуви ўтказилди.

Бу саволга Хива шаҳар Кенгашининг 2021 йил охирги 63-сессиясида атрофлича жавоб берилди. Молия бўлими мудири Д.Ишчановнинг шаҳар маҳаллий бюджетининг 2021 йилги ижроси ва 2022 йил режаси ҳақидаги маърузаси бўйича депутатлар Э.Салаев, Н.Каримбоева, Ш.Бекчанов ва бошқалар фикр-мулоҳазаларидан сўнг янги йилги шаҳар маҳаллий бюджети тасдиқланди.
- Афсуски масалани  бир томонига эътибор қаратмаяпсиз, - дея депутатларга юзланди шаҳар ҳокими Т.Давлетов, - хукуматимиз шаҳримизни янада ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш учун қарийб 29 миллиард сўм қўшимча маблағ яьни дотация ажратган. Эндиги мақсад бу маблағни қоплаб, бюджет режасини ошириб бажариш лозим.
Кун тартибидаги бошқа масалалар ҳам шу тақлид муҳокама қилинди.
 Ҳоким сессия якунида депутатлар ва иштирокчилар тимсолида шаҳримиз аҳолисини кириб келаётган  янги йил билан самимий муборакбод этди.
Хива туман Кенгашининг 52-сессиясида ҳам ҳудди шу масала кенг муҳокама қилинди. Туман Молия бўлими мудири Б.Рўзметов маърузаси ва депутатларнинг билдирган таклиф ва мулоҳазаларидан сўнг туманнинг 2022 йилги маҳаллий бюджети тасдиқланди.
Сессияда 6-Ғовуқ сайлов округидан яқинда сайланган депутат, туман ҳокими Х.Матрасулов сўзга чиқди.

Ш.МАШАРИПОВ.
 

Байрам арафасида Хива шаҳар Маҳалла ва оилани қўллаб-қувватлаш бўлими бошлиғининг кексалар бўйи-ча ўринбосари О.Пирназаровга Президентимизнинг йўллаган Янги йил табриги топширилди. Унда қуйидаги қалб сўзлари бор:
Азиз ва ҳурматли Атаназар Пирназаров!
Сизни кириб келаётган Янги йил айёми билан чин қалбимдан самимий табрик-лаб, ўзимнинг энг эзгу тилак-ларимни изҳор қилишдан бахтиёрман.
Янги Ўзбекистонда Учинчи Ренессанс пойдеворини бунёд этиш ишларига қўшаётган беқиёс ҳиссангизни алоҳида эътироф этган ҳолда, ёш авлод таълим-тарбияси ва камолотига, маънавий-маърифий соҳа самарадорлигини оширишга, маданият ва адабиётни ривожлантиришга қаратилган шарафли фаолиятингиз бардавом бўлишига тилакдошман.
Ҳаётимизнинг файзу фариштаси бўлган Сиздек дуогўй мўътабар нуронийларимиз ҳамда қадрли зиёлиларга 2022 йилда мустаҳкам соғлиқ, бахт-саодат ва улкан ижодий ютуқлар ёр бўлсин!

Юксак эҳтиром ила, 
Шавкат Мирзиёев,
Ўзбекистон Республикаси Президенти.

Азиз ва муҳтарам ватандошлар!
Сиз, азизларни, кўпмиллатли бутун халқимизни, Янги – 2022 йил билан самимий муборакбод этаман.  Шу қувончли дамларда барчангизга тинчлик-осойишталик, сиҳат-саломатлик, бахту саодат тилайман!
Бугун, Янги йил остонасида туриб, ўтаётган йилдан рози бўлсак, Яратганга ҳар қанча шукроналар айтсак, арзийди.
"Ёшларни қўллаб-қувватлаш ва аҳоли саломатлигини мустаҳ-камлаш йили" ҳаётимизда ёрқин из қолдирмоқда. Йил давомида сизлар билан бирга улкан ишларни амалга оширдик.
Пандемия ва глобал инқирозга қарамасдан, юртимизда юқори иқтисодий ўсиш таъминланди. Кўплаб корхоналар, кластер ва технопарк-лар, замонавий инфратузилма тармоқлари барпо этилди.
Янги-янги уй-жойлар, боғча ва мактаблар, олийгоҳ ва шифохоналар, маданият ва спорт масканлари фойдаланишга топширилмоқда.
Тадбиркорлик ҳаракати, жумладан, хотин-қизлар ва ёшлар тадбиркорлиги жадал ривожланмоқда.
Деҳқон ва фермерларимиз фидокорона меҳнат қилиб, бу йил ҳам мўл ҳосил етиштирдилар.
Шаҳар ва қишлоқларимиз обод бўлиб, Янги Ўзбекистоннинг бетакрор қиёфаси шаклланмоқда.
Билимдон ва ғайратли ёшларимиз катта-катта ютуқлари билан халқимизни янада қувонтирмоқда. Мамлакатимизнинг халқаро нуфузи тобора юксалмоқда. Фурсатдан фойдаланиб, хорижий ҳамкорларимиз, чет давлатлар халқларини Янги йил билан табриклаб, уларнинг барчасига тинчлик ва равнақ тилаймиз.
Азиз дўстлар!
Юртимизда кенг кўламли ислоҳотларимиз барқарор тус олди.
Уларни янада ривожлантириш мақсадида биз Янги Ўзбекистон Тараққиёт стратегиясини ишлаб чиқдик.
Унинг асосида "Инсон қадри учун", деган улуғвор ғояни амалга оширамиз.
Биз янги йилга ном беришда кенг жамоатчиликнинг фикрларини ўргандик. Ана шу таклифлардан келиб чиқиб, мен Янги – 2022 йилни мамлакатимизда "Инсон қадрини улуғлаш ва фаол маҳалла йили" деб эълон қилишни таклиф этаман.
Инсон қадрини улуғлаш – юртимизда яшаётган ҳар бир одамнинг ҳуқуқ ва эркинлик-лари, қонуний манфаатларини таъминлаш демакдир.
Бу борада жамиятимиз асоси бўлган маҳалла ҳал қилувчи ўрин тутади.
Маҳалла тинч бўлса, юрт тинч бўлади.
Маҳалла обод бўлса, мамлакат обод бўлади.
Шу боис, бундан буён ҳар бир маҳаллада самарали иш олиб бориш фаолиятимизнинг бош мезонига айланади.
Бебаҳо бойлигимиз бўлган тинч-лик ва барқарорликни таъминлашга устувор аҳамият қаратамиз.
2022 йилда иқтисодиётимиз тармоқлари ва тадбиркорликни ривожлантириш, янги иш ўринлари яратиш эътиборимиз марказида бўлади.
Аҳоли даромадларини кўпай-тириш, иш ҳақи, пенсия, стипендия ва нафақалар миқдорини оширишга қаратилган муҳим ишларни давом эттирамиз.
Ижтимоий соҳалар, айниқса, соғлиқни сақлаш, таълим-тарбия ва илм-фанни ривожлантиришга барча ресурслар жалб этилади.
Муҳтарам уруш ва меҳнат фахрийларини, азиз аёлларимиз ҳамда ёшларимизни қўллаб-қувватлаш, кўмакка муҳтож инсонларга ғамхўрлик кўрсатишга алоҳида эътибор берамиз.
Юртимизни янада обод қилиш, замонавий  уй-жойлар, жумладан, барча ҳудудларимизда "Янги Ўзбекистон массивлари"ни қуриш асосий вазифаларимиздан бири бўлади.
Ишонтириб айтаманки, халқимизнинг ҳаёти янада фаровон ва мазмунли бўлиши учун бор куч ва имкониятларимизни сафарбар этамиз.
Азиз ва қадрли ватандошларим!
Барчангизни Янги – 2022 йил билан яна бир бор чин қалбим-дан табриклайман!
Янги йилимиз қутлуғ ва баракали келсин!
Кексаларимизнинг умрини, ёшларимизнинг камолини берсин!
Дилбар аёлларимизга доимо бахту иқбол ёр бўлсин!
Юртимиз тинч, халқимиз омон бўлсин!
Янги йил барчамизга муборак бўлсин!
 
Шавкат МИРЗИЁЕВ,
Ўзбекистон Республикаси Президенти.

Шомохулумда ва Нуруллабойда Мустақилликнинг ўттиз йиллиги тантаналари нишонланди

Хива тумани ҳокими в.б. Х.Матрасулов ва Хива шаҳар ҳокими Т.И.Давлетов шодиёналар иштирокчиларини энг улуғ, энг азиз байрам билан самимий муборакбод этдилар.
“Обод қишлоқ” ва “Обод маҳалла” дастурлари доирасида ўтган даврда 242277 нафар аҳоли яшайдиган 60га яқин қишлоқ ҳамда маҳаллалар шароити яхшиланди. Жорий йилда ҳам дастур доирасидаги ишлар давом эттирилмоқда. Бундай катта ҳажмдаги қурилиш-ободонлаштириш Президентимизнинг аҳоли турмуш фаровонлигини ошириш, она-Ватанимиз тимсоли бўлган қишлоқ ва маҳаллаларни обод қилишга қаратилган жуда катта эътиборидир.

Тантаналарга туман ва шаҳар бадиий жамоалари ва ёш эстарада хонандалари иштирокидаги куй-қўшиқлар янада файз бағишлади.
Истиқлол айёми арафасида шаҳарда ҳам, туманда ҳам “Уч авлод учрашуви”лари ўтказилиб, авлодлар анъаналарига содиқ кексаю ёш мустақиллик йилларидан шукроналигини изҳор этдилар, шу азиз Ватанга ҳамиша бирдамлигини ва фидойи меҳнатларини бағишлаганликларини билдирдилар. Давраларда намойиш қилинган дилтортар ашула ва рақслар бахтли ва фаровон ҳаётимизнинг тимсолидек янгради.
Турли соҳаларда фаол ва фидойилик билан хизмат қилаётган бир гуруҳ ходимларга байрам арафасида “Ўзбекистон Республикаси мустақиллигининг 30 йиллиги” эсдалик нишони топширилди.

- Муҳтарам Президентимиз томонидан имзоланган бу эсдалик нишони ва гувоҳнома кўпчилик қатори менга ҳам топширилганидан бениҳоя мамнунман, - дейди йигирма беш йилдан бери солиқ органларида ишлаб келаётган Меҳрибон Салаева, - истагим истиқлол қуёши абадий порласин, халқимиз ҳамиша омон бўлсин!
Бундай самимий, жўшқин тилакларни Мустақиллиги-мизнинг 30 йиллигини муносиб кутиб олаётган ҳар бир юртдошимиздан эшитиш мумкин.

Ш.МАШАРИПОВ,
Д.МАШАРИПОВ (суратлар),
“Хива тонги” махсус мухбирлари.

Ўзбекистон Республикаси Мустақиллигининг ўттиз йиллиги муносабати билан  Президент Фармонига кўра, турли соҳалар ходимларидан бир гуруҳи орден ва медаллар билан мукофотланди. Хусусан, Хива шаҳри ва Хива туманидан Хоразм Маъмун академияси таянч докторанти Бекимметов Умиджан Тажимуратович – “Дўстлик” ордени билан, Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси Фуқароларнинг соғлиғини сақлаш масалалари қўмитаси аъзоси Атоджанов Джумонозор Азодович ва Хоразм вилояти архив иши ҳудудий бошқармаси бошлиғи Матрасулов Рахимберган Исмаилович – “Содиқ хизматлари учун” медали билан, Хива туманидаги “Валико плюс” фермер хўжалиги бошлиғи Каримов Бозорбой Рахимович ва Хива шаҳридаги “Чинобод қурилиш” хусусий корхонаси раҳбари Машарипов Отахон Каримбер-ганович “Шуҳрат” медали билан тақдирландилар.
Ватанимизнинг ана шундай юксак мукофотларига сазовор бўлган элдошларимизни самимий муборакбод этамиз.

 
“Ичон-қалъа” давлат музей-қўриқхонасида ўтказилган “Қадринг баланд, бўлсин, она тилим!“ деб номланган танлов Ўзбекистон Республикаси Мустақиллигининг 30 йиллигига бағишланди.

Музей-қўриқхона ходимлари иштирок этган иншолар танлови ҳамда “Она тилим-жону дилим“ мавзуидаги маърифий кеча миллатимиз тимсоли ҳисобланган  ўзбек тилига мехр-муҳаббат, фахр-ифтихор ифодаси бўлди.

Жамоада она тилимиз нуфузини ошириш бўйича қабул қилинган қонун ва қарорлар ижросини таъминлаш мақсадида режалар белгиланиб, амалга оширилмоқда.

М.САИДОВА,
музей-қўриқхона кутубхона мудираси.

Мамлакатимизда давлатимиз томонидан мактабгача таълим тизимига алоҳида эътибор қаратилмоқда. Бугун Республикамизнинг барча вилоят, шаҳар ва туманларида фаолият юритаётган мактабгача таълим ташкилотлари янгича қиёфа касб этиб, уларда ёш авлоднинг жисмонан соғлом, маънан етук бўлиб улғайишлари учун зарур шарт-шароитлар яратилган.

Тажрибали педагог, кўплаб ўғил-қизлар мураббийи Шохида Нурметова раҳбарлигида 200 дан зиёд болажонларни ўз қучоғига олган шаҳримиздаги 13-сон Давлат мактабгача таълим ташкилотида ҳам тарбиявий жараёнлар инновацион усулларда олиб борлиб, муҳим сана ва байрам эрталикларига бағишланган тадбирлар юқори савияда нишонланмоқда.

Бугун мазкур даргоҳда тарбияланаётган тайёрлов гуруҳи жажжи ўғил-қизларини янги ўқув йилида мактабга кузатиш олдидан оқ йўл тилаш мақсадида “Хайр, боғчам” тадбири ўтказилди.

(Батафсил “Хива тонги” газетасининг навбатдаги сонида танишасиз).

Яқинда Хива шаҳридаги 121-сон кўзи ожиз болалар учун ихтисослаштирилган мактаб-интернатида байрам муносабати билан касаба уюшмаси аъзолари ўртасида "Заковат" интеллектуал мусобақаси ўтказилди.
Унда мазкур даргоҳда фаолият юритаётган педагог ходимлардан ташкил топган 9 та жамоа иштирок этди. Иштирокчиларга берилган фикрлашга ундовчи осон ва мураккаб саволлар орқали ўз билимларини яна бир бор синовдан ўтказишди.
Якуний натижаларга кўра, "Универсал" жамоаси 1-, "Нурзиё" жамоаси 2-, "Перфекшин" жамоси 3-ўринни қўлга киритишди. Ғолибларга Хива шаҳар таълим ва фан ходимлари касаба уюшмаси томонидан қимматбаҳо совғалар топширилди.

Г.ОТАМУРОТОВА,
Таълим ва фан ходимлари касаба уюшмаси Хива шаҳар бўлинмаси Кенгаши раиси.

Чирчиқда оғир атлетика бўйича Ўзбекистон кубоги учун ўтказилган бахсларда воҳамизнинг спортчилари катта муваффақият қозонди. Хусусан, умидли ёш, 64 кг. вазн тоифасидаги Шаҳлохон Абдуллаева ўзининг дадил ва эпчил ҳаракатлари билан барчани қойил қолдирди.
У даст кўтаришда 88 кг, силтаб кўтаришда 105 кг. – жаъми 193 кг. натижа кўрсатиб, кубок соҳибасига айланди. Энг қувончлиси - Шаҳлохон маррада 71 кг. вазн тоифасидаги қизлардан ҳам ўзиб кетди.
Буни кутмаган ғолиб спортчимиз қувончдан йиғлаб юборди. Унга чемпионат ўтказилаётган залда қизининг уринишларини ҳаяжонланиб кузатиб ўтирган онаси Мухайёхон ҳам қўшилди.

30 апрель – Ўзбекистон Республикаси умумхалқ Референдуми куни.

Жорий 30 апрель куни мамлакатимиз ҳаётида муҳим сиёсий воқеа бўлиб, шу куни Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг янги лойиҳасини қабул қилиш бўйича референдум ўтказилади. Шу ўринда савол туғилади - референдум ўзи нима ва у қачон ўтказилади?

РЕФЕРЕНДУМ (лот. референдум — билдирилиши керак бўлган) — умумхалқ овоз бериш йўли билан қонунлар қабул қилиш ва давлат аҳамиятига молик энг муҳим масалаларни ҳал қилиш шаклидир. Бевосита демократиянинг муҳим воситаси. Референдумнинг сайловлардан асосий фарқи шундаки, Референдум ўтказилаётганда бирон-бир лавозимга номзод ёки номзодлар рўйхати учун овоз берилмайди, балки унда муайян масала — қонун, қонун лойиҳаси, конституция, конституцияга тузатишлар, мамлакат халқаро мақомига тааллуқли ёки ички сиёсатига оид бирон бир савол қўйилади. Сайлов натижалари мажоритар тизим бўйича ҳам, пропорсионал тизим бўйича ҳам аниқланиши мумкин бўлса, Референдум натижалари фақат мажоритаризм (мутлақ кўпчилик овозини ҳисоблаш) тамойиллари асосидагина аниқланиши мумкин.

«Ўзбекистон Республикасининг Референдуми тўғрсида»ги қонун (дастлаб 1991 йил 18 ноябрда қабул қилинган, 2001 йил 30 августда янги таҳрирда қабул қилинган)га кўра, Ўзбекистон Республикасининг Референдуми Ўзбекистон Республикасининг конунларини ва қарорларини қабул қилиш мақсадларда жамият ва давлат ҳаётининг энг муҳим масалалари юзасидан фуқароларнинг умумхалқ овоз беришидир. Референдумда қабул қилинган қарорлар олий юридик кучга эга бўлади ва фақат Референдум йўли билан бекор қилиниши ёки ўзгартирилиши мумкин. Референдум Ўзбекистон Республикасининг бутун ҳудудида ўтказилади. Референдумни ўтказиш ташаббуси билан:  Ўзбекистон Республикаси фуқаролари; Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси; Ўзбекистон Республикаси Президентига чиқиши мумкин. Референдумда иштирок этиш ҳуқуқига эга бўлган (18 ёшга тўлган) Ўзбекистон фуқаролари умумий сонининг камида 5 фоизини ташкил этган фуқаролар имзоси тўпланган (бунда имзо чеккан фуқаролар миқдори ҳар бир маъмурий ҳудудий тузилма бўйича бир текис ва мутаносиб равишда тақсимланган) бўлса; Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси палаталари аъзоларининг учдан икки қисмининг овози билан, Ўзбекистон Республикаси Президентининг асослантирилган талаби билан Референдум ўтказилиши мумкин.

Р.ВАИСОВ,
Хива туман адлия бўлими юридик хизмат кўрсатиш маркази бошлиғи.